TACs (Trigemino-Otonomik Baş Ağrıları)

TACs KARŞILAŞTIRMA TABLOSU

TAC’s 5 patoloji ile ele alınabilir.

Bunlar

1-SUNCT “Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache with Conjunctival injection and Tearing”

2- SUNA “Short-lasting Unilateral Neuralgiform headache with Autonomic symptoms”

3- Cluster tipi başağrısı

4– Paroksismal Hemikrania

5– Hemicrania Continua

TEMEL SINIFLAMA (TACs)

TACs = Trigemino-Otonomik Baş Ağrıları

Aşağıdaki tabloda tüm TAC alt tipleri ve karşılaştırması verilmiştir:

TAC Alt TipiEn tipik özellik
ClusterErkek, çok şiddetli atak, dakikalar-saatler, belirgin otonomik bulgular
Paroksismal Hemikrania (PH)Kısa ataklar, kadın ağırlıklı, indometazine %100 yanıt
Hemicrania Continua (HC)Süreğen tek taraflı ağrı, üzerine atak biner, indometazine yanıt
SUNCTShort-lasting Unilateral Neuralgiform headache + Conjunctival injection + Tearing → kızarıklık + göz yaşarması şart
SUNASUNCT gibidir + otonomik semptomlardan biri eksik olabilir

SUNCT – SUNA – Cluster – PH – HC MEGA TABLO

A: Klinik Özellikler

ÖzellikSUNCTSUNAClusterPHHC
Ağrı tipiElektrik çarpması gibi, çok kısaSUNCT gibiDelici/yanıcı, çok şiddetliŞiddetli, kısaSüreğen, tek taraflı
LokalizasyonOrbital / periorbitalOrbitalOrbital, supraorbitalOrbitalHemikranyal
Ağrı süresi1–600 sn (en tipik)1–600 sn15–180 dk2–30 dkSüreğen + alevlenmeler
Atak sayısıGünde 3–200Günde 3–200Günde 1–8Günde 5–40Süreğen (her gün)
Ağrı şiddetiÇok şiddetliÇok şiddetliEn şiddetliÇok şiddetliOrta–şiddetli

B: Otonomik Semptomlar

Otonomik bulguSUNCTSUNAClusterPHHC
Konjonktival hiperemiZorunluOlabilirSıkSıkHafif
LakrimasyonZorunluOlabilirSıkSıkHafif
Burun akıntısıOlabilirOlabilirSıkSıkÇok nadir
Horner sendromuOlabilirOlabilirAtakta sıkOlabilirOlabilir
Yüz kızarmasıOlabilirOlabilirSıkSıkNadir

C: Tanı Kriteri Farkı (SUNCT vs SUNA)

KriterSUNCTSUNA
Göz kızarıklığı (C)Olmazsa olmazOlabilir ama şart değil
Göz yaşarması (T)Olmazsa olmazOlabilir ama şart değil
Otonomik bulgularEn az ikisiEn az biri

SUNCT üçlüsü:
Short-lasting + Conjunctival injection + Tearing

D: Tetikleyiciler

ÖzellikSUNCTSUNAClusterPHHC
Dokunma ile tetiklenmeÇok tipik (trigger zone)Varnadirolasıyok
Alkol ile tetiklenmeEvetbazenyok
Gece uykuda ataknadirnadirçok tipikortayok

E: Cinsiyet Dağılımı

SendromCinsiyet
SUNCTErkek (2:1)
SUNAErkek (2:1)
ClusterBelirgin erkek
PHKadın baskın
HCKadın baskın

F: Yanıt veren tedavi

TedaviSUNCTSUNAClusterPHHC
İndometazin❌ yanıt yok%100 yanıt%100 yanıt
Yüksek akım O₂1. basamak
TriptanEtkili
Lidokain IVEvetEvet
LamotrijinEn etkili tedaviEtkili
TopiramatEtkiliEtkili
GabapentinOrta etkiOrta

SUNCT/SUNA = antiepileptik yanıtlı
Paroksismal Hemikrania + HC = indometazine yanıtlı
Cluster = oksijen + triptan yanıtlı

MRI Bulguları

  • SUNCT / SUNA:
    • Çoğu normal
    • Ancak arka fossa lezyonları, pontin lezyonlar ve hipofiz adenomu eşlik edebilir (bu nedenle MR çekilir).
  • Cluster: Normal
  • PH / HC: Normal
  • Bazı SUNCT/SUNA vakalarında trigeminal kök giriş zonu anormallikleri bildirilmiştir (yenilmiş item!).

Spot

SUNCT

  • Çok kısa süren (1–600 sn)
  • Günde çok fazla atak
  • Kırmızı göz + göz yaşarması (şart)
  • Elektrik çarpması tarzında ağrı
  • Tedavi = lamotrijin

SUNA

  • SUNCT gibi ancak
    kızarıklık veya göz yaşarmasından en az biri yok olabilir

Cluster

  • Şiddetli periorbital ağrı
  • Erkek
  • 15–180 dk
  • Rhinore + lakrimasyon
  • Tedavi = %100 O₂ ve subkutan sumatriptan

Paroksismal Hemikrania

  • Çok sık kısa atak
  • İndometazin cevabı = tanısal

Hemicrania Continua

  • Tek taraflı sürekli ağrı
  • Üzerine ataklar biner
  • İndometazin cevabı = tanısal