1. Yüksek Risk (Onkojenik) HPV Tipleri
Serviks kanseri, anogenital kanserler ve orofaringeal kanserlerle ilişkili tiplerdir.
* En yüksek riskli 2 tip
- HPV 16 → serviks kanserlerinin %50–55’i
- HPV 18 → servikal adenokarsinomun en sık nedeni
* Diğer yüksek riskli tipler
Toplam 12 yüksek risk HPV tipi vardır:
| Grup | Tipler |
|---|---|
| Kesin yüksek risk | 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58 |
| Olası yüksek risk | 35, 39, 51, 56, 59, 68 |
Özellikle 31, 33, 45 → HPV 16’ya çok benzer “alfa-9” grubunda yer alır.
45 adenokarsinom ile sık ilişkilidir.
2. Düşük Risk (Non-onkojenik) HPV Tipleri
Genellikle kondilom (genital siğil), laringeal papillomatozis ve hafif LSIL ile ilişkilidir.
* En sık düşük risk HPV:
- HPV 6
- HPV 11
Bu ikisi → %90 genital siğilin sebebidir.
* Diğer düşük risk tipi:
- 40, 42, 43, 44, 54, 61, 70, 72, 81, CP6108
3. Deri (Cutaneous) HPV Tipleri
Genellikle verruca vulgaris, plantar siğil, palmar siğiller ile ilişkilidir.
| Hastalık | İlişkili HPV Tipleri |
|---|---|
| Verruca vulgaris (yaygın siğil) | HPV 2, 4 |
| Filiform siğiller | 1, 2 |
| Plantar verrü (ayak tabanı) | HPV 1 |
| Verruca plana (düz siğil) | HPV 3, 10 |
| Subungual periungual siğiller | 4, 7 |
4. Epidermodysplasia Verruciformis HPV Tipleri
Genetik duyarlılığı olan kişilerde deri kanserine yol açabilir.
- HPV 5, 8 → en sık
- 14, 17, 20, 47
- Bu grup → yassı hücreli deri kanseri ile ilişkilidir.
5. Mukozal – Anogenital HPV Tipleri
Hem düşük hem yüksek riskli olmak üzere mukozayı tutan tipler:
- Yüksek risk: 16, 18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 68
- Düşük risk: 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 72
Aşı Kapsamındaki HPV Tipleri
9-valan Gardasil 9 (en geniş kapsamlı aşı)
Koruduğu tipler:
- Yüksek risk: 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58
- Düşük risk (siğil yapan): 6, 11
Toplam 9 tip → serviks kanserlerinin %90’ından sorumlu tipleri kapsar.
Dörtlü Gardasil
- 6, 11, 16, 18
Bivalan Cervarix
- 16, 18
Kanserlere göre HPV tipleri
Serviks kanseri
- En sık: 16 ****
- Adenokarsinom: 18, 45
- Diğerleri: 31, 33, 52, 58
Vulva & Vajina kanseri
- 16, 18, 31, 33
- Bazal hücreli tiplerde düşük risk HPV 6/11 de olabilir (Bowenoid papulozis)
Penis kanseri
- 16 (en sık)
Anal kanser
- 16, 18
Orofaringeal SCC (tonsil/dil kökü)
- HPV 16 → baskın tip
Laringeal papillomatozis
- HPV 6 ve 11
Sitoloji ile İlişkisi
| Sitoloji | En sık HPV tipi |
|---|---|
| ASC-US | Her tip olabilir, %10–20 HPV 16 |
| LSIL | 6, 11, 16, 18 |
| HSIL (CIN 2–3) | HPV 16 |
| AIS / Adenokarsinom | HPV 18 |
| Genital siğil | HPV 6/11 |
Moleküler Sınıflama (Alfa Genotip Grupları)
HPV genotipleri alfa, beta, gamma, mu, nu gibi gruplara ayrılır.
Alfa grubu → mukozayı tutanlar
- Yüksek risk: 16, 18, 31, 33, 45, 52, 58
- Düşük risk: 6, 11, 40, 42, 43
Beta grubu → epidermodysplasia verruciformis
- HPV 5, 8, 14, 20, 47
Gamma/mu/nu → deri siğilleri
- HPV 1, 2, 3, 4, 10
Spotlar
- En yüksek onkojenik HPV → HPV 16
- Adenokarsinom ile en çok ilişkili → HPV 18
- Genital siğil en sık → HPV 6 ve 11
- Deri kanserine yol açan HPV’ler → 5 ve 8 (EV ilişkili)
- CIN 3 ve serviks SCC’nin ana nedeni → HPV 16
- HPV DNA testi, 30 yaş sonrası taramada sitolojiden daha duyarlı
- Gardasil-9 serviks kanserlerinin %90’ını oluşturan tipleri kapsar
- Laringeal papillomatozis → HPV 6/11
- HPV’nin onkojenitesinden sorumlu proteinler → E6 (p53), E7 (Rb)
- HPV 16 pozitif Pap normal olsa bile kolposkopi gerekir