Keten Tohumunda Bulunan Biyoaktif Bileşikler ve Faydaları
1-Lipitler
2-Gamlar
3-Proteinler
4-Fitokimyasallar
a-Lignanlar
b- Fenolik Asitler
c- Flavonoidler
d- Tokoferoller
1-Keten tohumu yağı, yağ asitlerinin yaklaĢık %55’ini oluĢturan omega 3 (n-3) yağ asitlerinden α-linolenik asidin (ALA) en zengin kaynaklarından birisidir. Keten tohumuna gösterilen ilgi soğuk presleme ile elde edilen yağında %50 oranında omega-3 yağ asidi bulunduğunun anlaĢılmasından sonra baĢlamıĢtır. Kanada’da yetiĢtirilen keten tohumları %5 palmitik asit (16:0), %3 stearik asit (18:0), %17 oleik asit (18:1n-9), %15 linoleik asit (18:2n-6) ve %59 α-linolenik asit (ALA; 18:3n-3) içermektedir. Keten tohumunun yağ içeriği ve kalitesi türe ve kalıtsal özelliklere bağlı olarak değiĢmektedir. Ayrıca çevresel faktörlerden sıcaklık, toprak koĢulları, kültürel uygulamalar ve bitki hastalıkları da yağ içeriği ve kalitesini etkilemektedir. Yağ asidi kompozisyonunda en fazla değiĢkenlik oleik asit (%14-60), linoleik asit (%3-21) ve linolenik asitte (%31-72) gözlenmiĢtir.
2-Gamlar, Çözünebilen Polisakkaritler; Keten tohumu 100 g’da yaklaĢık 28 g diyet lifi içerdiğinden iyi bir kaynak durumundadır. Keten tohumu gamları, keten tohumunun sıcak suyla muamele edilmesi ve bunu takiben alkol presipitasyonu ve dondurarak kurutma iĢlemlerinin uygulanması ile ekstrakte edilebilir. Keten tohumunun fibröz kabuğu tohum ağırlığının %30-39’unu oluĢturur ve çok az miktarlarda protein ve yağ içerirken polisakkaritlerce zengindir. Kabuk dıĢ yüzeyi musilaj içeren epidermle sarılmıĢtır ve iç kısımda ise endosperm bulunur. Musilaj heterojenik bir polisakkarit olup keten tohumunun çözünebilir lif fraksiyonunun büyük bir kısmını oluĢturur ve insanlarda hipoglisemik etkiye sahiptir. Keten tohumu lifinin yaklaĢık %24’ünü suda çözünebilir fraksiyon oluĢturmaktadır. Keten musilajı 2:1 oranında asidik ve nötr karakterde iki polisakkarit bileĢeninden oluĢur. Nötral fraksiyon dallanmıĢ yapıda olup Larabinoz, D-ksiloz ve D-galaktozu 3,5:6,2:1 oranında içermektedir.
3-. Proteinler; Keten tohumunun protein içeriği genetiksel ve çevresel faktörlere bağlı olarak değiĢebilmektedir. Soğukta geliĢme koĢulları düĢük protein, sıcakta geliĢme koĢulları ise yüksek protein içeriğine neden olmaktadır. Yapılan çalıĢmalar keten tohumunun, tuzda çözünen yüksek molekül ağırlıklı (11-12 S) ve suda çözünen düĢük molekül ağırlıklı (1,6-2 S) olmak üzere iki ana depo protein grubunu içerdiğini göstermektedir. Protein fraksiyonu uygun oranlarda amino asitler içermesine karĢın lisin, treonin ve tirozin açısından fakirdir. Ġyi bir metionin ve sistein kaynağıdır. Yağsız keten tohumunun esansiyel amino asit indeksi 69’dur.
4-Fitokimyasallar
a-Lignanlar; Bitkisel kökenli bir kimyasal madde grubu olan lignanlarla ilgili ilk çalıĢma 1980’li yıllarda yayınlanmıĢtır. Bu çalıĢma sonucunda, araĢtırmacılar vejeteryanlarda vejeteryan olmayanlara göre daha fazla lignan tespit etmiĢlerdir. Keten tohumunun kabuklarında bol miktarda lignan bulunmakta ve en yakın rakibinden bile 100 kat daha fazla lignan içermektedir. Lignanlar iki sinnamik asit kalıntısının birleĢmesi ile 2,3-dibenzilbutan çekirdeğinden oluĢan fenolik bileĢiklerdir. Karbonhidratlarla konjuge halde bulunan bitki lignanları, bağırsakta bakteriler tarafından memeli lignanları olan enterediol ve enterolaktona dönüĢtürülür . Keten tohumu memeli lignan ön maddesi olan sekoisolarikiresinol diglukosid (SDG) açısından en zengin kaynaktır (0,2-3,7 mg/g tohum). Keten tohumunda bulunan SDG vücuda alındığında bağırsaktaki fakültatif aerobik bakteriler tarafından dehidroksilasyon ve demetilizasyonla enterediole dönüĢtürülür. Enterediol daha sonra enterolaktona okside olur. Bu lignanlar, bağırsak bakterileri tarafından sentezlendikten sonra absorbe edilerek karaciğere taĢınır ve buradan safra kesesine gönderilir. Keten tohumu ayrıca, isolarikiresinol, pinoresinol ve matairesinol’ü de kapsayan minor lignanları da içermektedir
b-Fenolik asitler; Yağlı tohum ürünlerinde fenolik asitler, benzoik ve sinnamik asitlerin hidroksile edilmiş türevleri olarak oluşurlar. Keten tohumunda 8- 10 g/kg toplam fenolik asit, 5 g/kg esterleĢmiĢ fenolik asit ve 3-5 g/kg eterleĢmiĢ fenolik asit bulunmaktadır. Toplam ve esterleĢmiĢ fenolik asitlerin düzeyi kabuksuz ve yağsız keten tohumunda ise 81 ve 73,9 mg/100 g’dır (23). Bu ürünlerde bulunan baĢlıca fenolik asitler trans-ferulik (%46), trans-sinapik (%36), pkumarik (%7,5) ve trans-kaffeik (%6,5) asittir. Fenolik asit içeriğindeki varyasyon mevsimsel etkilerden kaynaklanmaktadır (24). Yağsız keten tohumu tozunda belirlenen fenolik asitler ferulik asit (10.9 mg/kg), klorojenik asit (7,5 mg/g), gallik asit (2,8 mg/g) ve 4- hidroksibenzoik asit (az miktarda)’tir (3, 25). Doğal olarak bulunan kaffeik ve gallik asit gibi fenolik asit ve analogların karsinojenin modülasyonu ile bağlantılı çok çeĢitli biyolojik fonksiyonlar gösterdikleri bilinmektedir. Kaffeik asit fenetil ve benzil esterleri gibi sinnamik asit esterleri kanser hücrelerinin bazı tiplerine karĢı çoğalmayı önleyici etki göstermektedir. Gallik asit ve esterleri hidroksibenzoik türevleri olup hem gıda hem de ilaç endüstrisinde antioksidant olarak kullanılmaktadırlar. Keten tohumunun biyoaktif fonksiyonlardan antioksidant, antimikrobiyal ve anti-kanser etkiler yapısında bulunan fenolik asitlerden kaynaklanmaktadır. Bunlara ilaveten fenolik ve fitik asitler hipokolestrolemik etkiye sahip olduğu gibi meme ve kolon kanser riskinde de azalmaya neden olmaktadırlar
c-Flavonoidler; doğal benzo-γ-piran türevlerinin bir grubudurlar ve fotosentez yapan hücrelerde yer alırlar. Flavonoidler alerjilere, iltihaba, serbest radikallere, hepatotoksinlere, mikroplara, virüslere, ülserlere ve trombosit kümeleşmesine karşı biyolojik aktiviteye sahiptir. Ayrıca flavonoidler lipit peroksidazyonu, kapilar geçirgenliği ve kırılganlığı azaltmakta, siklooksigenaz ve lipoksigenaz da dahil olmak üzere enzim sistemlerinin aktivitesini de inhibe etmektedirler. Keten tohumunda bulunan başlıca flavonoidler flavan C– ve O-glikositlerdir.
d-Tokoferoller; yağda çözünebilen en güçlü doğal antioksidantlardır. Keten tohumu yağı α, β, γ ve δ tokoferolleri içermekte ve toplam tokoferol içeriği 40-50 mg/100 g arasında değişmektedir. Keten tohumu yağında bulunan γ- tokoferol (toplam tokoferolün %80’den fazlasını oluşturur) in vitro koşullarda α-tokoferolden çok daha fazla antioksidan etkiye sahip olmasına karĢın α- okoferolün biyolojik E vitamini etkisinin sadece %10-20 kadarını göstermektedir. Tokoferoller hücre membranındaki polidoymamış yağ asitlerini oksidasyona karşı korumakta ve selenyumu indirgen formda tutarak antioksidan kapasitesine katkıda bulunmaktadırlar.
————————————–
Keten tohumu zayıflamak için nasıl tüketilmelidir, keten tohumu ile zayıflama yöntemleri
1.Yöntem: keten tohumunun zayıflatma etkisinden faydalanmak için yemeklerden önce aç karnına, 1 kaşık ezilmiş keten tohumunu ağzınızda çiğneyin. Sonrasında üzerinde bir bardak su için. Bu şekilde keten tohumu daha kolay mideye ulaşacak ve sindiriminiz kolaylaşacaktır.
2. Yöntem: keten tohumunun kaynatılarak spordan önce içilmesi kilo vermenize yardımcı olabilir. Aynı zamanda gece yakılan kaloriler geri alınmadığında tendon kısımlarında ağrı meydana getirir. Spordan sonra gece yatmadan önce 1 yemek kaşığı keten tohumu yemek ağrılarınızın azalmasına yardımcı olacaktır.
3. Yöntem: keten tohumunu yoğurtla karıştırarak yemek sağlıklı bir şekilde kilo vermenize yardımcı olmaktadır. Ancak yoğurtlu keten tohumunu bir öğün olarak değil, diyet listelerine eklenerek tüketilmelidir. Aksi takdirde sağlıksız beslenmiş olursunuz.
4. Yöntem: keten tohumunu aynı zamanda kavurarak da pişirebilirsiniz. Kavrulmuş keten tohumu yağ asitlerini salacak, bu şekilde tüketmeniz halinde az yağ alacak ve kolesterol sorununuz giderilene kadar zayıflamanıza yardımcı olacaktır.