Astım Tedavisinde Kortikosteroidler
Genel Mekanizma
Kortikosteroidler (özellikle glukokortikoidler):
- Bronş mukozasında inflamasyonu baskılar
- Eozinofil ve mast hücre aktivitesini azaltır
- Mukus sekresyonunu ve ödemi azaltır
- Beta₂ reseptör ekspresyonunu ↑ → bronkodilatörlerin etkisini güçlendirir
Böylece astımda temel antiinflamatuar tedaviyi oluştururlar.
İnhaler Kortikosteroidler (ICS)
Astımın temel uzun dönem kontrol tedavisidir.
| İnhaler Kortikosteroid (ICS) | Klinik Özellik / Not |
|---|---|
| Beklometazon | En eski ICS’lerden; lokal irritasyon yapabilir |
| Budesonid | Gebelikte en güvenli ICS (Kategori B) |
| Flutikazon | Sistemik biyoyararlanımı düşük (daha az yan etki) |
| Mometazon | Uzun etkili; günde tek doz kullanılabilir |
| Siklsonid | Prodrug, akciğerde aktifleşir → ağızda kandida riski düşük |
| Triamsinolon | Eski jenerasyon; sistemik yan etkiler fazla |
| Flunisolide | Daha zayıf; günümüzde nadir kullanılır |
Klinik Kullanım Alanları
- Hafif ve orta dereceli persistan astım
- KOAH alevlenmeleri (bazı olgularda)
- Kombinasyon:
ICS + LABA (ör: Budesonid + Formoterol, Flutikazon + Salmeterol)
Yan Etkiler
| Lokal | Sistemik (yüksek doz / uzun süre) |
|---|---|
| Ağızda kandida enfeksiyonu | Büyüme geriliği (çocuk) |
| Ses kısıklığı, disfoni | Kemik mineral kaybı |
| Farenjit | Hiperglisemi, cushingoid görünüm |
| Öksürük, boğaz iritasyonu | Katarakt, glokom (uzun süreli) |
Önlem: İnhalasyon sonrası ağzı suyla çalkalamak kandidiazis riskini azaltır.
Püf Noktaları
- Budesonid → gebelikte en güvenli ICS
- Siklsonid → prodrug; ağızda kandida riski en düşük
- ICS + LABA kombinasyonu → astım kontrolünde en etkili ikili tedavi
- Akut atakta tek başına etkili değildir, bronkodilatör ile kombine edilir