Aşağıdaki hastalıkların hangisinde indirek bilirubin artışına neden olma olasılığı en düşüktür?
A) Soğuk tip otoimmün hemolitik anemi
B) Rotor sendromu
C) Gilbert hastalığı
D) Crigler NajjarTip II
E) Pernisiyöz anemi
Verilen hastalıklar arasında indirekt bilirubin artışına neden olma olasılığı en düşük olan Rotor sendromu‘dur.
İndirekt ve Direkt Bilirubin Metabolizması
Bilirubin, kırmızı kan hücrelerinin yıkımı (hemoliz) sonucu ortaya çıkan ve karaciğerde metabolize edilen bir pigmenttir.
İndirekt (Konjuge Olmayan) Bilirubin: Suprerilen bilirubindir. Kanda albumine bağlı olarak taşınır ve henüz karaciğerde işlenmemiştir. Kanda artışı genellikle aşırı üretim (hemoliz gibi) veya karaciğere alımında/konjugasyonunda bozukluk (Gilbert sendromu gibi) durumlarında görülür.
Direkt (Konjuge) Bilirubin: Karaciğerde glukuronik asit ile birleşmiş (konjuge olmuş) bilirubindir. Suda çözünür ve safra yoluyla atılır. Kanda artışı genellikle karaciğerden atılımında veya safra yollarında tıkanıklık olduğunda görülür.
Hastalıkların İndirekt Bilirubin Üzerindeki Etkileri
Şimdi seçenekleri inceleyelim:
A) Soğuk tip otoimmün hemolitik anemi: Bu durumda, otoantikorlar kırmızı kan hücrelerini hedef alarak yıkımlarına (hemoliz) neden olur. Artan hemoliz, bilirubin üretimini hızlandırır ve karaciğerin konjuge edebileceğinden daha fazla indirekt bilirubin oluşumuna yol açar. Dolayısıyla indirekt bilirubin artışı beklenen bir durumdur.
B) Rotor sendromu: Bu, direkt hiperbilirubinemiye neden olan kalıtsal bir bozukluktur. Karaciğer hücrelerinden safra kanaliküllerine konjuge bilirubinin atılmasında bir sorun vardır. Bu sendromda, esas olarak direkt (konjuge) bilirubin seviyeleri artar, indirekt bilirubin seviyeleri genellikle normal veya sadece hafifçe yüksektir. Dolayısıyla, indirekt bilirubin artışına neden olma olasılığı diğerlerine göre en düşüktür.
C) Gilbert hastalığı: Bu, karaciğerin indirekt bilirubini konjuge etme yeteneğinde hafif bir azalma ile karakterize, çok yaygın ve iyi huylu kalıtsal bir durumdur (UDP-glukuronoziltransferaz enzim aktivitesinde azalma). Özellikle stres, açlık veya enfeksiyon durumlarında indirekt bilirubin seviyeleri artabilir.
D) Crigler-Najjar Tip II: Bu, Gilbert hastalığından daha şiddetli olan ancak Tip I’den daha hafif seyreden kalıtsal bir hastalıktır. UDP-glukuronoziltransferaz enzim aktivitesi belirgin şekilde azalmıştır. Bu durum, karaciğerin indirekt bilirubini konjuge edememesine neden olarak önemli derecede indirekt bilirubin artışına yol açar.
E) Pernisiyöz anemi: Bu, B12 vitamini eksikliğine bağlı bir makrositik anemidir. B12 vitamini eksikliği, kemik iliğinde etkisiz eritropoeze (kırmızı kan hücresi üretimi) ve bu hücrelerin erken yıkımına (intramedüller hemoliz) yol açar. Bu durum, indirekt bilirubin düzeylerinde artışa neden olabilir.
Özetle, Rotor sendromu temel olarak direkt bilirubin metabolizmasıyla ilgili bir sorun olduğu için, indirekt bilirubin artışına neden olma olasılığı diğer seçeneklere göre en düşüktür.
——————
A) Soğuk tip otoimmün hemolitik anemi; Hemolitik anemilerde kırmızı hücreler yıkılır, indirekt bilirubin artar.
İndirekt bilirubin artar.
B) Rotor sendromu; Konjuge (direkt) hiperbilirubinemi ile karakterizedir. Hepatositlerde bilirubin taşınmasında bozukluk vardır. İndirekt değil, direkt bilirubin artar.
C) Gilbert hastalığı; Konjugasyon bozukluğu nedeniyle indirekt bilirubin artar. İndirekt bilirubin artar.
D) Crigler-Najjar Tip II; UDP-glukuronil transferaz enziminde parsiyel eksiklik → şiddetli indirekt hiperbilirubinemi. İndirekt bilirubin artar.
E) Pernisiyöz anemi; B12 eksikliğine bağlı megaloblastik anemidir. İneffektif eritropoez ve hemoliz sonucu indirekt bilirubin artabilir. İndirekt bilirubin artar.
————–
İndirek (unkonjuge) bilirubin artışının nedenleri:
- Artmış üretim (hemoliz, ineffektif eritropoez)
- Karaciğerde alım veya konjugasyon bozukluğu (Gilbert, Crigler-Najjar)
Direk (konjuge) bilirubin artışının nedenleri:
- Hepatosellüler hasar (hepatit, siroz)
- Safra akımında tıkanıklık (koledok taşı, tümör)
- Konjuge bilirubinin atılım bozukluğu (Dubin-Johnson, Rotor sendromu)
Seçeneklerin Değerlendirilmesi:
A) Soğuk tip otoimmün hemolitik anemi; Hemoliz → artmış indirek bilirubin. Otoimmün hemolitik anemilerde eritrosit yıkımı arttığı için indirek bilirubin yükselir.
B) Rotor sendromu; Konjuge bilirubinin hepatositlerden atılım bozukluğu (Dubin-Johnson benzeri, ancak karaciğerde pigment birikimi yok). Direk bilirubin yükselir, indirek bilirubin normal veya hafif artabilir. En düşük indirek bilirubin artışı bu seçenekte beklenir.
C) Gilbert hastalığı UGT1A1 enzim aktivitesinde azalma → indirek bilirubin konjugasyonu bozulur → indirek bilirubin artar. En sık görülen benign hiperbilirubinemi nedenidir.
D) Crigler-Najjar Tip II UGT1A1 enziminde kısmi eksiklik → indirek bilirubin konjugasyonu azalır → belirgin indirek hiperbilirubinemi. Tip I’den daha hafif seyirlidir.
E) Pernisiyöz anemi B12 eksikliğine bağlı ineffektif eritropoez → artmış eritroid prekürsör yıkımı → hafif indirek bilirubin artışı.
Sonuç:
Rotor sendromu, direk bilirubin yüksekliği ile karakterizedir.
Diğer seçeneklerde indirek bilirubin artışı beklenirken, Rotor sendromunda bu etki en azdır veya yoktur.
Doğru yanıt: B) Rotor sendromu