Aşağıdaki hastalıklardan hangisinde kapalı plevralbiyopsinin tanı değeri en yüksektir?
A) Tüberküloz plörezisi
B) Romatoid artrite bağlı plörezi
C) Şilotoraks
D) Parapnömonik efüzyon
E) Asbest’e ikincil efüzyon
Kapalı (iğneyle yapılan) plevral biyopsi, özellikle granülomatöz iltihaplanmanın görüldüğü plevral efüzyonların ayırıcı tanısında çok değerli bir yöntemdir. Bu bağlamda, tüberküloz plörezi şüphesi olan hastalarda tanı koymada kritik bir rol oynar.
Tüberküloz plörezide plevral sıvının sitolojik ve biyokimyasal analizleri tanı için yeterli olmayabilir. Bu durumda, plevral biyopsi ile alınan doku örneklerinin histopatolojik incelenmesi ve granülomların varlığının saptanması, tüberküloz plörezisi tanısını kuvvetli bir şekilde destekler. Ayrıca, alınan doku örneğinde tüberküloz basili için kültür veya PCR gibi moleküler testler de yapılabilir, bu da tanıyı kesinleştirmeye yardımcı olur.
Granülomatöz iltihaplanmaya neden olabilen diğer durumlar (örneğin sarkoidoz, romatoid artrit veya bazı mantar enfeksiyonları) ile tüberküloz plörezi ayrımında da plevral biyopsi önemlidir. Bu nedenle, plevral efüzyonun etiyolojisi belirsiz olduğunda, özellikle tüberkülozun endemik olduğu bölgelerde, kapalı plevral biyopsi ilk akla gelen invaziv tanı yöntemlerinden biridir.
Kapalı (İğneyle) Plevral Biyopsinin Tüberküloz Plörezideki Tanısal Rolü
1. Endikasyonlar ve Klinik Önem
Kapalı plevral biyopsi (Cope veya Abrams iğnesi ile), granülomatöz plevral efüzyonların (özellikle tüberküloz plörezi) tanısında altın standart yöntemlerden biridir.
- Tüberküloz plörezide plevral sıvıda AFB (asit-fast basil) pozitifliği <%20, kültür sensitivitesi <%50’dir.
- Biyopsi ile granülom saptanması, tanıyı destekler (duyarlılık %60-90).
- Endemik bölgelerde (Türkiye dahil) ilk basamak tanı yöntemi olarak önerilir.
2. Tanısal Avantajlar
- Histopatoloji: Kazeifikasyon nekrozu içeren granülomlar (tüberküloza özgü).
- Mikrobiyolojik doğrulama: Biyopsi materyalinde:
- MTB kültürü (duyarlılık ↑)
- PCR (hızlı tanı, örn: Xpert MTB/RIF)
- Ayırıcı tanı: Sarkoidoz, mantar enfeksiyonları, romatoid nodüller gibi diğer granülomatöz nedenler ekarte edilir.
3. Yöntemin Teknik Detayları
- Lokal anestezi altında yapılır (genellikle 3-6 doku örneği alınır).
- Komplikasyonlar: Pnömotoraks (%3-15), hematom, nadiren sinir yaralanması.
- Kontrendikasyonlar: Koagülopati, solunum yetmezliği, cilt enfeksiyonu.
4. Alternatif Yöntemlerle Karşılaştırma
| Yöntem | Avantajlar | Dezavantajlar |
|---|---|---|
| Kapalı biyopsi | Düşük maliyet, hızlı | Doku küçük, granülom gözden kaçabilir |
| Torakoskopik biyopsi | Daha geniş doku, yüksek tanısal oran | İnvaziv, genel anestezi gerektirir |
| Sıvı ADA | Non-invaziv (cut-off: >40 U/L) | Spesifitesi düşük (yanlış pozitifler) |
5. Tüberküloz Plörezide Tanı Algoritması
- Plevral sıvı analizi: ADA ↑, lenfositoz (>%50), düşük pH.
- Kapalı biyopsi → Granülom + PCR/kültür.
- Negatifse: Torakoskopi veya empirik anti-TB tedavi düşünülür.
6. Özel Durumlar
- HIV (+) hastalar: Granülom oluşumu baskılanabilir (biyopsi duyarlılığı ↓).
- Kültür negatifliği: PCR veya IGRA (QuantiFERON) ek tanı desteği sağlayabilir.
Sonuç
Kapalı plevral biyopsi, tüberküloz plörezide tanı koymada kritik rol oynar. Özellikle endemik bölgelerde, granülom gösterilmesi ve MTB’nin moleküler/kültürel doğrulanması için tercih edilen pratik ve etkili bir yöntemdir.
Klinik Uyarı:
- ADA yüksekliği + lenfositik efüzyon varlığında, biyopsi yapılmadan empirik TB tedavisi başlanabilir (özellikle yüksek prevalanslı bölgelerde).
- Granülom saptanmazsa, malignite veya diğer granülomatöz nedenler ekarte edilmelidir.