N. vagus’un Kalp Üzerindeki Etkileri:
Vagus siniri, parasempatik sinir sisteminin önemli bir parçasıdır ve kalp üzerindeki etkileri şunlardır:
- Kalp Hızını Azaltma (Negatif Kronotropi): Vagus siniri uyarımı, sinüs düğümündeki (kalbin doğal pili) aktiviteyi yavaşlatarak kalp hızını düşürür.
- Atriyoventriküler (AV) İletimi Yavaşlatma (Negatif Dromotropi): AV düğümündeki iletim hızını azaltır, bu da atriyumlardan ventriküllere elektriksel uyarının daha yavaş geçmesine neden olur.
- Kasılma Gücünü Azaltma (Negatif İnotropi): Özellikle atriyumlar üzerinde olmak üzere, kalp kasının kasılma gücünü hafifçe azaltabilir. (Ventriküller üzerindeki etkisi sempatik sisteme göre daha az belirgindir).
- Hücre Membranını Hiperpolarize Etme: Asetilkolin (vagus sinirinin nörotransmitteri) salgılayarak kalp hücrelerinin membran potansiyelini daha negatif hale getirir ve uyarılma eşiğini yükseltir, bu da kalp hızının düşmesine katkıda bulunur.
Bu etkiler, vücudun dinlenme ve sindirim (“rest and digest”) durumunda kalp aktivitesini düşürmek ve enerjiyi korumak için önemlidir. Sempatik sinir sistemi (kalp hızını ve kasılma gücünü artıran) ile birlikte, kalp fonksiyonunun dengeli bir şekilde düzenlenmesini sağlarlar.
N. Vagus’un Kalp Üzerindeki Parasempatik Etkileri
| Etki Türü | Açıklama |
| Negatif Kronotropi | Sinüs düğümünü inhibe ederek kalp hızını azaltır. |
| Negatif Dromotropi | AV düğümde iletimi yavaşlatır, ventriküllere geçişi geciktirir. |
| Negatif İnotropi | Atriyumlarda hafif kasılma gücü azalması (ventrikülde etkisi minimal). |
| Hiperpolarizasyon | Asetilkolin ile hücre membran potansiyelini daha negatif hale getirir → uyarılma eşiği artar. |
Temel Mekanizma:
- N. vagus → Asetilkolin salgılar → M2 muskarinik reseptörleri uyarılır.
- Bu reseptörler, Gi proteini aracılığıyla cAMP’yi azaltır → kalp hızı ve iletimi düşer.
Sempatik – Parasempatik Denge:
- Sempatik sinir sistemi: Kalp hızı ve kasılmayı artırır (β1 adrenerjik reseptörler).
- Parasempatik sistem (vagus): Kalp hızını ve AV iletimini düşürür.
- Bu iki sistemin dengesi → kalp fonksiyonlarının fizyolojik düzenlenmesini sağlar.