Aşağıdaki dermatofit etkenlerinden hangisi saçta enfeksiyon oluşturmaz?
A) Candida Albicans
B) Trichophyton verrucosum
C) Microsporum canis
D) Trichophyton tonsurans
E) Trichophyton schoenleinii
Cevap A
Dermatofitoz, derinin mantar enfeksiyonudur. Tipik olarak kırmızı, kaşıntılı, pullu, dairesel bir döküntü ile sonuçlanır. Etkilenen bölgede saç dökülmesi olabilir. Semptomlar maruziyetten dört ila on dört gün sonra görülür. Belirli bir zamanda birden çok alan etkilenebilir.
Yaklaşık 40 mantar türü dermatofitoza neden olabilir. Tipik olarak Trichophyton, Microsporum veya Epidermophyton etkendir. Risk faktörleri arasında genel duşların kullanılması, güreş gibi temas sporları, aşırı terleme, hayvanlarla temas, obezite ve zayıf bağışıklık sistemi yer alır. Saçkıran diğer hayvanlardan insanlara veya insanlar arasında yayılabilir. Teşhis genellikle görünüm ve semptomlara dayanır. Kültür alınarak veya mikroskop altında deri kazıma işlemine bakılarak da tanı doğrulanabilir.
Önleme; cildi kuru tutmak ve kişisel eşyaları paylaşmamakla mümkün olabilir.Tedavi tipik olarak klotrimazol veya mikonazol gibi mantar önleyici kremlerle yapılır.Kafa derisi söz konusuysa, flukonazol gibi ağız yoluyla alınan antifungallere ihtiyaç duyulabilir.
Küresel olarak, nüfusun %20’si herhangi bir zamanda saçkıran edinebilir.Kasık enfeksiyonları erkeklerde daha sık görülürken, kafa derisi ve vücut enfeksiyonları her iki cinsiyette de eşit oranda görülür. Kafa derisi enfeksiyonları en sık çocuklarda, kasık enfeksiyonları yaşlılarda en yaygın olanıdır. Saçkıranın tanımlamaları çok eski tarihlere dayanmaktadır.
Belirti ve bulgular
Spesifik işaretler şunlar olabilir:
kırmızı, pullu, kaşıntılı veya kabarık döküntüler
döküntüler dış kenarlarda daha kırmızı olabilir veya bir halkaya benzeyebilir
sızmaya başlayan veya kabarcık oluşturan döküntüler
kafa derisi etkilendiğinde saçsız alanlar gelişebilir
tırnaklar kalınlaşabilir, rengi bozulabilir veya çatlamaya başlayabilir[9]
Sınıflandırma
Dermatofitozlar
Tinea pedis (atlet ayağı): ayakların mantar enfeksiyonu
Tinea unguium: el ve ayak tırnaklarının ve tırnak yatağının mantar enfeksiyonu
Tinea corporis: kolların, bacakların ve gövdenin mantar enfeksiyonu
Tinea cruris (sporcu kaşıntısı): kasık bölgesinin mantar enfeksiyonu
Tinea manuum: ellerin ve avuç içi bölgesinin mantar enfeksiyonu
Tinea capitis: kafa derisi ve saçın mantar enfeksiyonu
Tinea faciei (yüz mantarı): yüzün mantar enfeksiyonu
Tinea barbae: yüz kıllarının mantar enfeksiyonu
Diğer yüzeysel mikozlar (dermatofitler neden olmadığı için klasik saçkıran değildirler)
Tinea versicolor: Malassezia furfur’un neden olduğu enfeksiyon
Tinea nigra: Hortaea werneckii’nin neden olduğu enfeksiyon
Önleme
Genellikle verilen tavsiyeler şunları içerir:
Giysileri, spor malzemelerini, havluları veya çarşafları paylaşmaktan kaçının.
Saçkırana maruz kaldığından şüphelenildikten sonra giysileri mantar öldürücü sabunla sıcak suda yıkayın.
Yalınayak yürümekten kaçının; bunun yerine soyunma odalarında uygun koruyucu ayakkabılar ve plajda sandaletler giyin.
Genellikle mantarın taşıyıcıları olduklarından, kel alanları olan evcil hayvanlara dokunmaktan kaçının.
Trichophyton: Bu cinse ait türler pamuksu veya kadifemsi koloniler oluşturur. Koloniler değişik renklerde görülebilirler (kırmızı, kahverengi, krem rengi, violet vs.). Genellikle az oranda, ince duvarlı mekik şeklinde ve az bölmeli makrokonidia’lar ve çok miktarda mikrokonidya oluşturur.
Microsporum: Bu genusa ait türler karakteristik bol miktarda kalın duvarlı, çok bölmeli ve yüzeyleri düzgün olmayan makrokonidyalar oluştururlar. Mikrokonidyalar ya hiç görülmez ya da çok az görülür.
Epidermophyton: Bu genusta patojen olarak sadece E. floccosum bulunmaktadır. Bu mantar türü karakteristik uçları yuvarlak az bölmeli makrokonidya’lar oluştururken hiç mikrokonidya oluşturmaz. Fırsatçı mantar enfeksiyonları, immün sistemi baskılanmış kişilerde önemli morbidite ve mortalite nedenleri arasındadır. Bu enfeksiyonlar, normal flora üyeleri ya da doğada sıkça bulunan mantarlar ile oluşur. En sık karşımıza çıkan fırsatçı mantar enfeksiyonu etkenleri Candida albicans, Aspergillus fumigatus, Cryptococcus neoformans, Blastoschizomyces capitatus, Zygomycetes, Fusarium, Acremonium, Scedosporium, Scopulariopsis, Paecilomyces ve Trichoderma türleridir.
Candida: Candida türleri tüm dünyada en sık fırsatçı mikoz etkeni olan mantarlardır. Candida maya morfolojisinde bir mantardır. Candida cinsi içerisinde yüze yakın sayıda tür bulunur. Candida albican senfeksiyonlarda en sık etken olan türdür.