Takizoit hangi parazitozda hücre içinde hızlı çoğalan form olarak protozoonozun hastalık patojenezinde rol alır?
a-Toxoplasma Gondi ********
b-Balantidium coli
c-Cystoisospora belli
d-Cryptosporidium parvum
e-Babesia microti
Zorunlu hücre içi paraziti olan Toxoplasma gondii’nin takizoit, bradizoit ve ookist olmak üzere 3 enfektif evresi vardır. Kedi dahil, çeşitli memeliler, kanatlılar, sürüngenler ve insan vücudunda parazitin proliferatif şekilleri, yani takizoitler ve bradizoitler bulunmaktadır. Merozoit, gametler ve ookistler yalnızca kedi bağırsağında bulunur
1-Takizoitler (trofozoitler, hızlı çoğalan form) invaziv şekil olup, akut enfeksiyon esnasında görülmektedir. Yarım ay şeklinde veya oval olup, bir ucu sivri diğer ucu yuvarlaktır, 2-4 µm eninde ve 4-8 µm boyundadır. Giemsa veya Wright boyası ile son derece iyi boyanmaktadır. Bu şekilde serolojik testlerde (Sabin-Feldman Testi, Fluoresan Antikor Testi gibi) sıklıkla kullanılmaktadır.
2-Bradizoitler (kistler veya doku kistleri), doku kisti içinde yavaş çoğalan form olup yuvarlak şekilli ve 10-20 µm çapında olabilmektedirler. Büyüklükleri değişik olan bu kistler içinde birkaç adet veya bazen 1000 adet bradizoit bulunmaktadır. Bradizoitler şekil veya yapı olarak takizoitlere benzerler, onlar gibi endodiyogeni ile, ancak daha yavaş çoğalırlar (28,29). Parazitler periyodic-acid-schiff boyası (PAS), Wright-Giemsa, Gomori’nin methamine silver ve immunoperoksidaz boyaları ile iyi boyanırlar. Doku kistlerinin, hayvanlarda enfeksiyonun sekizinci günü gibi erken bir dönemde oluşabileceği ve büyük bir olasılıkla konağın yaşamı boyunca canlı kalabileceği, her organda yerleşebildikleri, ancak genellikle beyin, iskelet ve kalp kasını tercih ettikleri bildirilmektedir
3-Ookistler (kedi dışkısındaki form), kesin konak olan kedilerin, vaşakların ve bazı kedigillerin dışkısıyla çıkartılır. Ookistler oval, 11-14 µm x 9-11µm büyüklüğünde olup, iki katlı bir duvarla çevrilidir. Enfektif olabilmesi için ookistin olgunlaşması (sporulasyon) gerekmektedir. Sporulasyon süresi, ortamın ısı ve oksijenine göre değişmektedir. Sporulasyonun, 24oC’de 2-3 gün, 15oC’de 8 gün, 11oC’de 14-21 gün sürdüğü, 4oC’nin altında veya 37oC’nin üstünde ise oluşmadığı gösterilmiştir (24) . Dış ortamda uygun koşullarda ookist içinde oluşan sporoblast uzayıp, 6-8.5 µm büyüklüğünde ve yarım ay şeklinde 4 sporozoit meydana gelir. Ookistler ısısı uygun ve nemli toprakta 1 yıl veya daha uzun süre canlı kalabilmektedirler. Kaynar suda 5 dakikada veya %7 amonyum ile temasda hemen ölmektedir
