Aşağıdaki ilaçlardan hangisi statinlerin aktif hidroksi formlarının hepatositlerde içe alımını inhibe ederek statinlerin plazma derişimlerinin ve myopati risklerinin artmasına neden olur?
A) Rosiglitazon
B) Gemfibrozil **********
C) Omeprazol
D) Metformin
E) Karbamazepin
Gemfibrozil, PPAR-alfa reseptörlerine agonist etki yaparak hipertrigliseridemi tedavisinde kullanılır. Statinlerin aktif hidroksi metabolitlerinin hepatositlere taşınmasını inhibe ederek statinlerin kan düzeyini ve myopati riskini artırır.
————————-
Aşağıdaki hipolipidemik ilaçlardan hangisi lipoprotein lipaz ekspresyonunu en fazla artırır?
A) Fibratlar ************
B) Statinler
C) Safra asidi bağlayan reçineler
D) Niasin
E) Ezetimib
Fibratlar (Gemfibrozil / Fenofibrat / Klofibrat); Nükleer transkripsiyon reseptörüne (PPAR-α) agonist etki yaparak lipoprotein lipaz ekspresyonunu artırır. Trigliseriti en fazla düşüren ilaçlardır. Hipertrigliseridemi ile birlikte olan tip III lipit bozukluğunda ilk tercihtirler. HDL-kolesterolü orta miktarda artırırlar. Safra kesesinde kolesterol taşlarına neden olurlar
———–
I-GI tract
1-Cholesterol absorption inhibitors, NPC1L1; Ezetimibe
2-Bile acid sequestrants/resins (LDL); Colesevelam, Colestilan, Colestipol, Colestyramine, Colextran
II-Liver
1-Statins (HMG-CoA reductase, LDL); Atorvastatin, Cerivastatin, Fluvastatin, Lovastatin, Mevastatin, Pitavastatin, Pravastatin, Rosuvastatin, Simvastatin
Lovastatin, simvastatin ve atorvastatinin aksine fluvastatinin karaciğer enzimi CYP3A4’ü inhibe eden ilaçlarla herhangi bir etkileşimi yoktur ve genellikle diğer statinlerin çoğundan daha düşük etkileşim potansiyeline sahiptir. Güçlü bir CYP2C9 inhibitörü olan flukonazol, fluvastatin düzeylerini artırır.
—————-
Aşağıdakilerden hangisi statinlerin hipolipidemik etki mekanizmalarından biridir?
A) Kolesterol absorbsiyonunun inhibe edilmesi
B) Safra asitlerinin enterohepatik dolaşımının kesilmesi
C) PPAR-γ reseptörlerinin aktive edilmesi
D) LDL reseptör sayısının artırılması *************
E) Hepatik lipaz enziminin inhibe edilmesi
Statinler; Kolesterol sentezinde hız kısıtlayan ve HMG-KoA mevolanat dönüşümünü sağlayan HMG-KoA redüktaz enzimi inhibe ederler. LDL reseptör sayısını artırarak LDL’nin reseptör aracılı endositoz ile hücre içine alınıp yıkımını da hızlandırırlar. LDL kolesterol düzeyini en fazla azaltan ilaç grubudur. LDL reseptörlerinin genetik olarak olmadığı hastalarda etkinlikleri azalır. HDL düzeyinde yaptıkları artma nikotinik aside (niasin) göre daha düşüktür. Geçici iskemik atak ve serebrovasküler olay sıklığını azaltırlar. Endotel fonksiyonunu düzeltici etki, antiinflamatuvar etki, antioksidan etki, trombüs oluşumunu önleyici etki ve plak stabilizasyonu gibi pleiotropik etkileri de vardır.
———–
2-Niacin and derivatives (HDL and LDL); Acipimox, Aluminium nicotinate, Niacin, Niceritrol, Nicofuranose, Nicotinyl alcohol
3-MTTP inhibitors (VLDL); Dirlotapide, Lomitapide, Mitratapide
4-ATP citrate lyase inhibitors (LDL); Bempedoic acid
III-Blood vessels
1-Fibrates (PPAR); Aluminium clofibrate, Bezafibrate, Choline fenofibrate, Ciprofibrate, Clinofibrate, Clofibrate, Clofibride, Etofibrate, Fenofibrate, Gemfibrozil, Nafenopin, Pemafibrate, Ronifibrate, Simfibrate
2-CETP inhibitors (HDL); Anacetrapib, Dalcetrapib, Evacetrapib, Obicetrapib, Torcetrapib
3-PCSK9 inhibitors (LDL); Alirocumab, Bococizumab, Evolocumab
Statinler, HMG-CoA redüktaz inhibitörleridir.
Fibratlar, hipertrigliseridemi için endikedir . Fibratlar tipik olarak trigliseritleri %20 ila %50 oranında düşürür. İyi kolesterol HDL seviyesi de artar. Fibratlar, genellikle statinlerden daha düşük bir dereceye kadar olsa da, LDL’yi azaltabilir. Statinlere benzer şekilde, kas hasarı riski mevcuttur. Fibratlar amfipatik karboksilik asitler ve esterlerin bir sınıfıdır.
Fenofibrat / Bezafibrat / Fenofibrat / Klofibrat: Bir nükleer reseptör olan Peroksizom proliferatörler aktive olan reseptör (PPAR) alfa reseptörlerinin agonistidirler. Böylece VLDL ve şilomikronlardaki Trigliseritleri parçalayan yani plazmadaki trigliseritleri parçlayan Lipoprotein Lipaz sentezini artırırlar. Hipertrigliseridemi tedavisinde ilk tercihtirler. Özellikle pankreatit riskini azaltmak için Trigliserit düzeyi 500 mg/dl ve üzerine çıkan hastaların tedavisinde kullanılırlar. Safra kesesinde kolesterol taşı oluşumunu artırabilirler. Statinlerle birlikte kullanıldığında rabdomyoliz riski artar. Özellikle bu risk gemfibrozil ile yüksekken fenofibrat ile düşüktür.
Niasin / Vitamin B3 , fibratlar gibi, trigliseritleri %20-50 oranında düşürmek için de çok uygundur. Ayrıca LDL’yi %5-25 oranında düşürebilir ve HDL’yi %15-35 oranında artırabilir. Niasin hiperglisemiye neden olabilir ve ayrıca karaciğer hasarına neden olabilir . Niasin türevi acipimox ayrıca LDL’de orta düzeyde bir azalma ile ilişkilidir.
Lesitinin etkili bir şekilde kolesterol konsantrasyonunu %33 oranında azalttığı, LDL’yi %38 oranında düşürdüğü ve HDL’yi %46 oranında arttırdığı gösterilmiştir. Lesitinler, fosfatidilkolin , fosfatidiletanolamin , fosfatidilinositol , fosfatidilserin ve fosfatidik asit dahil olmak üzere gliserofosfolipidlerin karışımlarıdır.
Safra asidi kenetleyicileri (reçineler, örneğin kolestiramin), bağırsak içine salınan kolesterol içeren safra asitlerini ayırarak ve bunların bağırsaktan yeniden emilmesini önleyerek LDL-C’yi düşürmede özellikle etkilidir. LDL’yi %15-30 oranında düşürür ve HDL’yi %3-5 oranında yükseltir, trigliseritler üzerinde çok az etki yapar, ancak hafif bir artışa neden olabilir. Safra asidi kenetleyicileri gastrointestinal problemlere neden olabilir ve ayrıca diğer ilaçların ve vitaminlerin bağırsaktan emilimini azaltabilir. Cholestyramine, Colestipol, Colesevelam
Ezetimib, diyetle alınan kolesterol emiliminin seçici bir inhibitörüdür.
Kolesterol absorpsiyonunun kritik aracısı olan Niemann-Pick C1-like 1 (NPC1L1) proteinini bloke eder.
Gastrointestinal sistem epitel hücrelerinde ve ayrıca hepatositlerde aminopeptidaz N‘yi bloke eder
Kolesterol kaçakçılığında yer alan bir caveolin 1 – annexin A2 kompleksini kesintiye uğratır.
Lomitapid , bir mikrozomal trigliserit transfer proteini inhibitörüdür. Lomitapide microsomal triglyceride transfer protein (MTP / MTTP) inhibitörüdür.
Fitosteroller bitkilerde doğal olarak bulunabilir. Ezetimibe benzer şekilde, fitosteroller bağırsakta kolesterol emilimini azaltır, bu nedenle yemeklerle birlikte tüketildiklerinde daha etkilidirler. Ancak kesin etki mekanizmaları ezetimibden farklıdır.
Yüksek dozlarda alınan Omega-3 takviyeleri, trigliserit düzeylerini azaltabilir. LDL’de çok mütevazı bir artışla (~%5) ilişkilidirler.
PCSK9 inhibitörleri dirençli vakalar için monoklonal antikorlardır . Evolocumab, bococizumab, alirocumab
Probucol, LDL katabolizma hızını artırarak kan dolaşımındaki kolesterol seviyesini düşürür. Ek olarak probukol, kolesterol sentezini inhibe edebilir ve kolesterol emilimini geciktirebilir
Kolin
Piknojenol
Berberine
Kırmızı maya pirinci
Boswellia serrata
L-arginin, bir Statin’in etkilerini artırabilir, ancak tek başına kolesterolde bir azalmaya yol açmaz.
Keten tohumu yağı
CETP inhibitörleri (kolesteril ester transfer protein); Anacetrapib esas olarak HDL’yi yükseltirken LDL’yi düşürmesi beklenmektedir.
Skualen sentaz inhibitörleri arasında lapaquistat , zaragozic asit
ApoA-1 Milano; Apo A-1 olarak adlandırılan insan apolipoproteininin mutasyona uğramış bir şeklidir
Bir antioksidan olan; Succinobucol
Apoprotein-B inhibitörü; mipomersen
ATP sitrat liyaz inhibitörü; bempedoik asit