p53 genom gardiyanı olarak görev yapan en önemli tümör supresör gendir.
DNA’da bir hasar meydana gelirse p53 hücrenin kurtarılabilmesi için mitoz siklusunu hem G1/S hem de G2/M fazında durdurup DNA tamir genlerini aktive eder.
p53 geni, hücre siklusunun ilerlemesini, DNA onarımını, hücresel yaşlanmayı ve apoptozu düzenleyen bir tümör supresör gendir. Bu mekanizmalarda görev alan proteinlerin ekspresyonunu ve aktivasyonunu kontrol eder. Anoksi, mutasyona uğramış onkoproteinler ve DNA hasarı sonrası aktive olur.
P53 geninin fonksiyonları 3 majör kategoride tanımlanabilir:
- Hücre siklusunu durdurmak
- Apoptozu tetiklemek
- Katabolik metabolizmayı artırmak ya da anabolik metabolizmayı durdurmak.
Herhangi bir hücresel DNA hasarında, p53 geni, siklin bağımlı kinaz inhibitörü (CDK) p21’in ekspresyonunu upregüle eder, sentezini artırır. Bu yolla hücre siklusu G1/S geçişinde durur. Her ne kadar p53 geni G1/S geçiş noktası için gerekli ise de bu protein esas olarak G2/M geçişinin bir komponentidir. p53 proteini sayesinde hücre siklusuna verilen bu ara, DNA onarımı için gereklidir.
DNA onarımı gerçekleşmez ise bu kez p53 proteini hücresel apoptozu tetikler. Bunu pro-apoptotik bir gen olan BAX geninin transkripsiyonunu tetikleyerek yapar.
