Aşağıdaki ilaçlardan hangisi kalsiyum duyarlı reseptörleri (CaSR) aktive ederek parathormon sekresyonunu inhibe eder ve kronik böbrek yetmezliğine bağlı sekonder hiperparatiroidide kullanılır?
A) Teriparatid
B) Sevalemer
C) Lantanum karbonat
D) Sinakalset ****
E) Strontium ranelat
Sinakalset
Kalsiyum-sensör mimetik (kalsimimetik) etki yapar. Paratiroid bezinde bulunan kalsiyum duyarlı reseptörleri (CaSR) aktive ederek parathormon sekresyonunu inhibe eder.
Kronik böbrek yetmezliğine bağlı sekonder hiperparatiroidi ve paratiroid kanserinde oral yoldan kullanılır
Kronik böbrek hastalığı (KBH) seyrinde gelişen mineral kemik bozukluklarında hipokalsemi, hiperfosfatemi, serum paratiroid hormon (PTH) düzeyinde yükselme ve paratiroid bez hiperplazisi gibi çeşitli biyokimyasal ve patolojik anomalilere sıklıkla rastlanmaktadır.
Hemodiyaliz hastalarında, kalsiyum, fosfor ve PTH bozukluklarının morbidite ve mortalite artışı ile ilişkili olduğu bilinmektedir.
Bu hasta grubunda sekonder hiperparatiroidizm genellikle fosfor bağlayıcı ilaçlar ve D vitamini ile tedavi edilmektedir.
Sensipar markası altında satılan Cinacalcet , üçüncül hiperparatiroidizm, paratiroid karsinomu ve birincil hiperparatiroidizmi tedavi etmek için kullanılan bir ilaçtır.
Ancak, D vitamininin intestinal kalsiyum ve fosfor emilimini artırması ve kalsiyum içeren fosfor bağlayıcılarının kullanımı ile hastaların önemli bir kısmında hedeflenen kalsiyum, fosfor ve PTH seviyelerine ulaşılamamaktadır.
Kalsimimetik bir ilaç olan sinakalset, kalsiyum reseptörünün pozitif allosterik modulatörü olup, hücre dışı kalsiyuma reseptörün duyarlılığını artırarak etki etmektedir. Sonuçta, serum kalsiyum, fosfor, kalsiyum x fosfor (CaxP) ürününü artırmaksızın PTH salınımını azaltmaktadır.
Calcimimetic yani Kalsimimetik druglar;
1-Cinacalcet yani Sinakalset
2-Evocalcet
3-Etelcalcetide yada diğer adı ile velcalcetide.
Sinakalset , çeşitli insan organ dokularında eksprese edilen kalsiyum algılayıcı reseptörün allosterik aktivasyonu yoluyla bir kalsimimetik (yani kalsiyumun dokular üzerindeki etkisini taklit eder) olarak işlev gören bir ilaçtır . Paratiroid bezinin ana hücresinin yüzeyindeki kalsiyum algılayan reseptörler, paratiroid hormonu salgılanmasının başlıca negatif düzenleyicisidir. Sinakalset, paratiroid hücreleri üzerindeki kalsiyum reseptörlerinin duyarlılığını artırarak paratiroid hormon (PTH) düzeylerini düşürür ve böylece serum kalsiyum düzeylerini düşürür.
Etelcalcetide , paratiroid bezindeki kalsiyum algılayan reseptöre (CaSR) bir allosterik aktivatör olarak bağlanarak ve onu aktive ederek PTH azalmasına ve baskılanmasına neden olarak işlev görür. Ticari adı, Parsabiv’ dir.
Teriparatid; Teriparatid, (84 amino asit içeren) insan paratiroid hormonunun (PTH), amino asit dizisi 1 ila 34’ün bir kısmıdır. Endojen PTH, kemik ve böbrekte kalsiyum ve fosfat metabolizmasının birincil düzenleyicisidir. PTH serum kalsiyumunu arttırır ve bunu kısmen kemik rezorpsiyonunu arttırarak gerçekleştirir. Bu nedenle, kronik olarak yüksek PTH, kemik depolarını tüketecektir. Bununla birlikte, aralıklı olarak PTH’ye maruz kalma, osteoblastları osteoklastlardan daha fazla aktive edecektir. Bu nedenle, günde bir kez teriparatid enjeksiyonları, kemik mineral yoğunluğunun artmasına yol açan yeni kemik oluşumunu uyarma konusunda net bir etkiye sahiptir.
Sevalemer; Sevelamer kronik böbrek hastalarında kullanılan, fosfat bağlayıcı bir ilaçtır. Öğünler ile alındığında, gıdasal kaynaklı fosfatı bağlar ve emilimini engeller.
Lantanum karbonat; Lantanyum karbonat tıpta fosfat bağlayıcı olarak kullanılır . Bir ilaç olarak, ilaç şirketi Shire Pharmaceuticals tarafından Fosrenol ticari adı altında satılmaktadır. Büyük boyutu nedeniyle (1000 mg tabletin çapı 2,2 cm’dir), çiğnenmediği takdirde tabletin yutulması söz konusu olabilir. Özellikle kronik böbrek hastalığı olan hastalarda hiperfosfatemi tedavisi için reçete edilir . Yemeklerle birlikte alınır ve diyet fosfatına bağlanarak fosfatın bağırsaklar tarafından emilmesini engeller.
Strontium ranelat; Ranelik asidin bir stronsiyum (II) tuzu olan stronsiyum ranelat , Servier tarafından Protelos veya Protos olarak pazarlanan bir osteoporoz ilacıdır . Araştırmalar , diz osteoartritinin seyrini de yavaşlatabileceğini gösteriyor . İlaç, hem yeni kemiğin osteoblastlar tarafından birikmesini artırması hem de kemiğin osteoklastlar tarafından emilmesini azaltması bakımından olağandışıdır . Bu nedenle, bir “çift etkili kemik ajanı” (DABA) olarak tanıtılmaktadır. Stronsiyum ranelat, hem kemik oluşumunu artıran hem de kemik erimesini azaltan, kemik döngüsünün kemik oluşumu lehine yeniden dengelenmesine neden olan bir antiosteoporotik ajandır. Bu, kolinle stabilize edilmiş ortosilik asitin etkilerine benzer. Stronsiyum ranelat, kalsiyum algılayan reseptörleri uyarır ve kemik oluşumunu artıran pre-osteoblastın osteoblasta farklılaşmasına yol açar. Stronsiyum ranelat ayrıca osteoblastları, RANKL sistemi ile ilişkili olarak pre-osteoklastlardan oluşan osteoklastları inhibe etmede osteoprotegerin salgılaması için uyarır , bu da kemik rezorpsiyonunun azalmasına yol açar.