LEINER HASTALIĞI – MASTER MEGA ÖZET
TEMEL TANIM
Leiner hastalığı:
- Sistemik tutulumlu ciddi bir inflamatuvar dermatolojik hastalıktır.
- Genelde ilk 2 ayda başlar.
- Ağır seboreik dermatit → eritrodermi şekline ilerleyebilir.
- C5 eksikliği başta olmak üzere C3/C4 eksiklikleri ve fagositoz-opsonizasyon defekti ile ilişkilidir.
- Nadir hastalık kategorisindedir (<200.000 kişi ABD’de).
ETYOLOJİ VE PATOGENEZ
Komplement eksiklikleri
- En sık C5 eksikliği
- Ancak C3 ve C4 eksiklikleri ile ilişkili vakalar da bildirilmiştir.
- Mekanizma:
- Opsonizasyon defekti → fagositik aktivite azalır → tekrarlayan enfeksiyonlar gelişir.
Biyotin ilişkisi
- Bazı vakalarda biyotin metabolizması bozukluğu düşünülmüş; biyotin eksikliği C5 gen ekspresyonu ile ilişkili olabilir.
Genetik
- Otozomal dominant geçiş bildirilen aile kümeleri mevcuttur.
KLİNİK BULGULAR
1) Cilt bulguları (en belirgin grup)
| Bulgular | Açıklama |
|---|---|
| Ağır seboreik dermatit | Kafa derisinde kabuklu, kuru veya yağlı plaklar |
| Eritrodermi | Tüm vücuda yayılan kızarıklık + deskuamasyon |
| Pullanma | Gövde, ekstremite, yüz (kaş arkası, burun kenarı, kulak arkası, ağız çevresi) |
| Kırmızı deri plakları | Özellikle deri kıvrımlarında (inguinal, aksilla, boyun) |
| Tetikleyici döküntü | Popoda başlayan geniş eritem plakları |
| Kaşıntı ve ekskoriasyon | |
| Soyulma | Epidermal bütünlük bozulur → sıvı/protein kaybı |
2) Gastrointestinal bulgular
- Şiddetli kronik ishal (en tipik sistemik bulgu)
- Malabsorpsiyon
- Elektrolit kaybı
- Protein kaybı → hipoalbuminemi
- Gelişme geriliği
- Dehidratasyon
3) Enfeksiyon eğilimi
- Tekrarlayan lokal ve sistemik enfeksiyonlar
- Özellikle:
- Candida
- Gram-negatif bakteriler
- Deri enfeksiyonları
- Nedeni: Complement C5/C3 eksikliği → opsonizasyon defekti
4) Nörolojik bulgular
- Merkezi sinir sistemi etkilenebilir:
- Letarji
- Gelişimsel gerilik
- Nörolojik irritabilite
5) Diğer bulgular
- Lenf nodu zayıflığı (hipoplazi)
- Lenfatik sistem az gelişmişlik
- Anemi
- Ateş
- Kornea ülserleri (nadir ama ciddi)
- “Failure to thrive”
TANI KRİTERLERİ VE YÖNTEMLER
Klinik tanı
- İlk aylarda başlayan ağır seboreik dermatit + ishal + gelişme geriliği triadı güçlü ipucudur.
Laboratuvar bulguları
| Test | Beklenen |
|---|---|
| Komplement düzeyleri | C5 ↓ veya C3/C4 ↓ |
| Serum albumin | Genellikle ↓ |
| Elektrolitler | İshal nedeniyle bozulabilir |
| Fagositoz testleri | Opsonizasyon defekti |
| Kan kültürü/deri kültürü | Enfeksiyon dışlama |
| Biyotin düzeyi | Bazı vakalarda düşük |
Ayırıcı Tanı (çok önemli)
| Hastalık | Leiner’den farkı |
|---|---|
| Seboreik dermatit | Hafif seyirli; sistemik bulgu yok |
| Atopik dermatit | Kaşıntı daha belirgin, ishal yok |
| Omenn Sendromu | Ağır immün yetmezlik + eozinofili + hepatosplenomegali |
| Netherton Sendromu | Trikoreksis invaginata (bambu saç) |
| İlaç reaksiyonları | Genellikle geniş döküntü ama GI bulgu yok |
TEDAVİ
1) Destek tedavisi
- Sıvı–elektrolit dengesinin sağlanması
- Yüksek kalorili beslenme
- Protein kaybı için destek
- Yoğun cilt bakımı (bariyer onarımı)
2) Enfeksiyon kontrolü
- Antifungal ve antibiyotik tedavi
- Cilt enfeksiyonlarının agresif tedavisi
3) Komplement eksikliğinin desteklenmesi
- Taze donmuş plazma (FFP): C5/C3 geçici olarak sağlar
4) Ağır vakalarda
- IVIG
- Yatış (kontrollü ortam çok önemlidir)
PROGNOZ
- Tedavi ile genellikle haftalar içinde düzelme.
- Çoğu bebekte tekrarlama olmaz.
- %10’a kadar mortalite:
- Kontrolsüz enfeksiyon
- Ciddi elektrolit/protein kaybı
SPOT NOTLARI
- “Yeni doğan → ağır seboreik dermatit + ishal + enfeksiyon eğilimi + gelişme geriliği → Leiner”
- En tipik immünolojik defekt: C5 eksikliği
- Ayırıcı tanıda Netherton ve Omenn çok önemli!
- Tedavide FFP yüksek verimlidir.
- Biyotin metabolizması leptik rol oynayabilir.
———————————–
Leiner hastalığı, sistemik bir hastalık, bir cilt rahatsızlığı olup eritrodermaya kadar uzanır ve genellikle erken bebeklik döneminde teşhis edilir. Leiner hastalığı , enfeksiyon olasılığının artmasıyla ilişkili uzun süreli bir seboreik dermatit ile karakterizedir . Leiner hastalığı olan yenidoğanlarda görülen diğer özellikler arasında, normalde popoda bulunan ve vücudun geri kalanına yayılan bir leke veya büyük bir kırmızı deri parçası bulunur. Bu hastalık aynı zamanda “nadir hastalık” olarak da listelenmiştir; bu, nüfusun küçük bir yüzdesinin, Amerika Birleşik Devletleri’nde 200.000’den az kişinin bu rahatsızlığa sahip olacağı anlamına gelir.
Belirtiler
Belirtiler arasında kafa derisinde şiddetli seboreik dermatit , şiddetli ishal, tekrarlayan lokal ve sistemik enfeksiyon, merkezi sinir sistemi sorunları ve gelişememe yer alır . Diğer belirtiler arasında gövde ve uzuvlarda pullanma, vücudun bükülen kısımlarında kırmızı deri lekeleri, ateş, kan protein seviyelerinde azalma, kalın kırmızı deri lekeleri, deri soyulması, kaşıntı, kornea ülserleri, lenf düğümlerinin zayıflaması, lenfatiklerin az gelişmesi, anemi, zayıflama ve sinir sistemi yetersizliği bulunur. Hastalık daha sonra kafa derisinde kabuklu, kuru, nemli veya yağlı pullanma görünümüyle epidermisin geri kalanına yayılabilir. Pullanma ayrıca kulakların, burnun veya kaşların arkasında veya ağız çevresinde de görülebilir; bu bölgelerde de deri soyulması olabilir. Tedavi edilmezse, cilt enfeksiyonları protein veya elektrolit kaybına neden olur. Leiner Hastalığı, gastrointestinal tezahüründe en belirgin olan sistemik bir reaksiyonla da birlikte olabilir.
Bu, tamamlayıcı protein C5’in eksikliğinden kaynaklanır ; ancak vaka raporları bunu C3 veya C4’teki eksikliklerle ilişkili olarak tanımlamıştır .
Neden
Leiner hastalığının kesin nedeni henüz bilinmemektedir ancak C5 geni tarafından kodlanan Kompleman Bileşeni 5 (bir protein) ile bağlantılı biyotin eksikliği rol oynamaktadır.
Tanı
Bu hastalık genellikle bebeğin ilk iki ayında görülür, emzirilen bebeklerde görülme olasılığı daha yüksektir. Erkek ve kız bebekler eşit şekilde etkilenir.
Tedavi
Kontrollü ortam, beslenme eksikliklerini ve cilt enfeksiyonlarını önleyebileceğinden, hasta kişiye hastaneye yatış önerilir. Tedaviden sonra semptomların şiddetinde genellikle birkaç hafta sonra azalma olur, kızarıklık ve pullanma genellikle tekrarlamaz. Vakaların yüzde 10’unda, kontrolsüz enfeksiyonların veya ciddi elektrolit kaybının sonucu ölümcül olabilir.
LEINER HASTALIĞI
Tanım
Erken infantil dönemde görülen, ağır deskuamatif eritrodermi + kronik ishal + gelişme geriliği + immün yetmezlik ile giden sendromdur.
Seboreik dermatitin eritrodermik, yaygın, ağır formu olarak da tanımlanır.
ETYOLOJİ & PATOJENEZ
| Bileşen | Açıklama |
|---|---|
| Komplement eksikliği | En sık C5 eksikliği, bazen C3 eksikliği |
| Temel mekanizma | Defektif opsonizasyon → fagositoz bozukluğu |
| İmmün yanıt | Hem doğal hem humoral immünite etkilenir |
| Genetik geçiş | Genelde otozomal dominant bildirilmiştir |
| Enfeksiyon eğilimi | Opsonizasyon eksikliği nedeniyle özellikle Candida ve Gram-negatif enfeksiyonlara yatkınlık |
KLİNİK ÖZELLİKLER (TUS SPOT)
1) Deri bulguları
| Bulgular | Açıklama |
|---|---|
| Deskuamatif eritrodermi | En temel bulgudur (yaygın eritem + soyulma) |
| Seboreik dermatit benzeri döküntü | Klasik seboreikten daha yaygın ve ağır |
| Saç zayıf ve seyrek | Kafa derisi pulludur |
| Ağır dermatit → fissür, çatlak | Sekonder enfeksiyona yatkınlık |
2) Gastrointestinal bulgular
- Sık sık sulu dışkılama (kronik ishal)
- Malabsorbsiyon
- Gelişme geriliği, kilo alamama
- Dehidratasyon riski
3) Ek bulgular
- Hipotermi
- Letarji
- Huzursuzluk
- Candida enfeksiyonlarına yatkınlık (C5 eksikliği nedeniyle)
TANI
Klinik + destekleyici bulgular
| Test | Beklenen bulgu |
|---|---|
| Komplement düzeyi | C5 ↓ (veya C3 ↓) |
| Fagositoz testleri | Opsonizasyon defekti |
| Deri biyopsisi | Nonspesifik spongioz + inflamasyon |
| Dışkı kültürleri | Enfeksiyon dışlama amaçlı |
TEDAVİ
1) Altta yatan eksikliğin düzeltilmesi
- Taze donmuş plazma (FFP) → C5/C3 düzeltir (klasik tedavi yaklaşımlarından)
2) Destek tedavisi
- Yoğun deri bakımı, nemlendirici + hafif steroidler
- Antifungal tedavi (Candida eğilimi)
- Antibiyotik: sekonder bakteriyel enfeksiyonda
- Beslenme desteği (yüksek kalorili)
3) Şiddetli vakalarda
- IVIG (bazı olgularda yararlı)
- Hastaneye yatış + sıvı-elektrolit tedavisi
AYIRICI TANI
| Hastalık | Leiner ile farkı |
|---|---|
| Seboreik dermatit | Daha hafif, sınırlı; Leiner → ağır eritrodermi + ishal |
| Atopik dermatit | Kaşıntı ön planda; GI bulgu yok |
| Psöriyazis | Gümüşi skuamlar, ishal yok |
| İnfantil eritrodermi | Leiner → C3/C5 eksikliği ile ilişkili |
| Omenn sendromu | Ağır immün yetmezlik + eozinofili + hepatosplenomegali; Leiner’de yok |
| Netherton sendromu | Trikoreksis invaginata (bambu saç) → ayırt ettirir |
SPOT NOTLARI
- C5 eksikliği → ağır deskuamatif eritrodermi + ishal → Leiner!
- Bebekte seboreik dermatit + ishal + gelişme geriliği varsa mutlaka düşün.
- Otozomal dominant geçiş akla getirilmeli.
- Candida ve G- enfeksiyonlara yatkınlık opsonizasyon bozukluğu ile ilişkili.