ETZ (Elektron Taşıma Zinciri) İNHİBİTÖRLERİ
ETZ = Komplex I → II → III → IV → V sıralamasıyla çalışır.
İnhibitör soruları %90 mekanizma ile gelir.
I-KOMPLEKS I İNHİBİTÖRLERİ
NADH dehidrogenaz inhibisyonu
1- Rotenon
— Balık öldürücü insektisit
2- Amobarbital & Sekobarbital
— Barbitüratlar Elektron transferini bloke eder
3- Pierisidin-A
— Doğal antibiyotik, rotenona benzer etki
Mekanizma → Ubiquinone’a elektron geçişi durur
SPOT:
“KOMPLEKS I inhibitörü?” → Rotenon
II-KOMPLEKS II İNHİBİTÖRLERİ
Süksinat dehidrogenaz inhibisyonu
1-TTFA (Thenoyltrifluoroasetone)
2- Karboksin
3- Malonat (süksinatın yarışmalı inhibitörü)
SPOT:
“Malonat neyin inhibitörüdür?” → Süksinat dehidrogenaz (Kompleks II)
III-KOMPLEKS III İNHİBİTÖRLERİ
1- Dimerkaptol (BAL)
— Hem kelatör hem inhibitör
2- Antimisin-A
— ETZ’de III. kompleksin en klasik inhibitörü
SPOT:
“Hangi ilaç komplekste sitokrom b → c1 geçişini inhibe eder?”
→ Antimisin-A
IV-KOMPLEKS IV (Sitokrom C Oksidaz) İNHİBİTÖRLERİ
Burası ölümcül inhibitörlerin olduğu kompleks!
1- Siyanür (CN–)
2-Karbon monoksit (CO)
3-Hidrojen sülfür (H₂S)
4-Sodyum azid
Mekanizma → O₂’ye elektron geçişi durur → oksidatif fosforilasyon çöker
SPOT:
“ETZ’nin son kompleksini hangi madde inhibe eder?”
→ Siyanür
Klinik:
Siyanür zehirlenmesinde:
- Kiraz kırmızısı cilt
- O₂ sat normal, hücreler kullanamaz
- Antidot: Nitrit + tiyosülfat
V-KOMPLEKS V (ATP Sentaz) İNHİBİTÖRLERİ
1-F₀ Alt birimi inhibitörleri
a-Oligomisin
— Protonun F₀ kanalından geçişini engeller → ATP oluşamaz
b-Venturozidin
TUS SPOT:
“Oksidatif fosforilasyonu durdurur ama elektron akışı devam eder”
→ Oligomisin
2–F₁ Alt birimi inhibitörü
Auroventin
ETZ İNHİBİTÖRLERİ — TAM TABLO (TUS için en çok iş gören)
| Kompleks | Enzim | İnhibitörler |
|---|---|---|
| I | NADH dehidrogenaz | Rotenon, Amobarbital, Sekobarbital, Pierisidin-A |
| II | Süksinat dehidrogenaz | TTFA, Karboksin, Malonat |
| III | Sitokrom b → c1 kompleksi | Antimisin-A, Dimerkaptol |
| IV | Sitokrom c oksidaz | Siyanür, CO, H₂S, Sodyum azid |
| V — F₀ | Proton kanalı | Oligomisin, Venturozidin |
| V — F₁ | ATP sentaz katalitik alt birim | Auroventin |
SPOT NOTLARI
1) “Oksidatif fosforilasyonu durdurur ama elektron akışını durdurmaz.”
→ Oligomisin (F₀ inhibitörü)
2) “Ölümcül ETZ inhibitörü?”
→ Siyanür
3) “KOMPLEKS I inhibitörü?”
→ Rotenon
4) “Malonat neyi inhibe eder?”
→ Kompleks II
5) “Antimisin-A hangi kompleksi inhibe eder?”
→ Kompleks III
6) “CO hangi komplekste inhibitördür?”
→ Kompleks IV