BAKTERİYEL MENENJİT – BOS BULGULARI
| Parametre | Bakteriyel Menenjit | Normal Değer |
|---|---|---|
| Açılış basıncı | > 300 mmH₂O | 50–200 |
| Protein | ↑ çok yüksek → 100–500 mg/dL | 18–45 |
| Glukoz | ↓ < 40 mg/dL | 40–85 |
| BOS/Serum glukoz oranı | ≤ 0.4–0.5 | ≈ 0.6–0.67 (2/3) |
| Lökosit | > 1,000 hücre/µL | < 5 |
| Hücre tipi | %80–90 nötrofil | – |
| Laktat | > 3.5 mmol/L | < 2 |
MENENJİT TÜRLERİNİN TAM KARŞILAŞTIRMA TABLOSU
Bakteriyel – Viral – Tüberküloz – Fungal Menenjit
| Özellik | Bakteriyel | Viral (Aseptik) | Tüberküloz | Fungal (Kryptokok) |
|---|---|---|---|---|
| Açılış Basıncı | ↑↑ Yüksek (200–600) | Normal–hafif yüksek | ↑ Yüksek | ↑↑ Çok yüksek |
| Protein | ↑↑ (100–500) | Hafif ↑ (50–100) | ↑↑ (100–500) | ↑ (50–200) |
| Glukoz | ↓ Çok düşük (<40) | Normal | ↓ (10–45) | ↓ (10–40) |
| BOS/Serum glukoz oranı | ≤ 0.4–0.5 | Normal | < 0.4 | < 0.4 |
| Lökosit | > 1,000 | 10–500 | 50–500 | 20–500 |
| Hücre tipi | Nötrofil | Lenfosit | Lenfosit | Lenfosit |
| Laktat | ↑↑ (>3.5–4) | Normal | ↑ | ↑ |
| Gram boyama | %60–90 pozitif | Negatif | Negatif | Negatif |
| Özel test | Bakteri kültürü | PCR (enterovirus, HSV) | ADA ↑↑, PCR, kültür | Kriptokok antijen, Hint mürekkebi |
BOS DEĞERLERİNİN ANLAMI
| Bulgular | Olası Tanı |
|---|---|
| Çok yüksek protein + düşük glukoz + nötrofil | Bakteriyel menenjit |
| Normal glukoz + lenfosit | Viral menenjit |
| Çok yüksek protein + çok düşük glukoz + lenfosit + bazofil | Tüberküloz menenjit |
| Yüksek basınç + kapsüllü maya | Kriptokok menenjiti |
Bakteriyel Menenjitin En Sık Etkenleri
Erişkin
- S. pneumoniae (en sık)
- N. meningitidis
Yaşlı / immünsüprese
- S. pneumoniae
- Listeria monocytogenes
- Gram negatif basiller
Neonatal
- GBS (S. agalactiae)
- E. coli K1
- Listeria
BOS SPOT BİLGİLER
BOS’ta laktat > 3.5 mmol/L → bakteriyel menenjit düşündürür.
BOS’ta ADA yüksekliği → Tüberküloz menenjiti.
Kriptokok menenjiti: yüksek açılış basıncı + polysakkarit antijen pozitif.
Viral menenjitte açılış basıncı normal veya hafif artmış olur.
BOS kloru → artık klinik olarak kullanılmaz (eski bilgi).
Bakteriyel Menenjitte BOS Değerlerinin Mantığı
| Bulgular | Neden |
|---|---|
| Glukoz ↓↓ | Bakteriler glukozu tüketir + inflamasyon kan–BOS bariyerini bozar |
| Protein ↑↑ | Bariyer geçirgenliği artar |
| Nötrofil ↑↑ | Akut inflamasyon |
| Basınç ↑ | Ödem + inflamasyon |
| Laktat ↑ | Anaerobik metabolizma artışı |
Tedavi Spotları (TUS)
Erişkin ampirik tedavi
- 3. kuşak sefalosporin (seftriakson) + vankomisin
> 50 yaş / immün baskılı / alkolik
- Seftriakson + vankomisin + ampisilin (Listeria için)
Neonatal
- Ampisilin + gentamisin veya sefotaksim
Kortikosteroid (deksametazon)
- S. pneumoniae menenjiti → mortalite ve nörolojik sekel riskini azaltır.
SPOT CÜMLELER
- Bakteriyel menenjit BOS glukozu < 40 mg/dL’dir.
- BOS/Serum glukoz oranı ≤ 0.4–0.5 → bakteriyel veya tüberküloz lehine.
- Protein 100–500 mg/dL → bakteriyel menenjit.
- Lökosit > 1000 + nötrofil hakimiyeti → bakteriyel menenjit.
- Viral menenjitte glukoz normaldir.
- Tüberküloz menenjitte ADA artar.
- Kriptokok menenjiti yüksek basınçlıdır.
- Karar verilemeyen BOS’ta laktat > 3.5 mmol/L → bakteriyel menenjit.
- En sık erişkin etkeni S. pneumoniae’dir.
- Kortikosteroid pneumokokal menenjitte endikedir.