Clostridium tetani toksini (tetanospazmin) nörotoksiktir.
Sefalik tetanoz, yüz bölgesindeki yaralanmalardan sonra gelişir.
Kraniyal sinir tutulumu (özellikle n. facialis felci) ile başlar → hızla genelleşmiş tetanoza ilerler.
Mortalite oranı en yüksek formdur.
Diğer formlar:
- Genelleşmiş (en sık)
- Neonatal (yeni doğan, göbekten)
- Lokalize
- Sefalik (en ağır)
En Mortal Tetanoz Tablosu: Sefalik Tetanoz
Anahtar Patogenez ve Özellikler
| Özellik | Açıklama |
| Etken | Clostridium tetani |
| Toksin | Tetanospazmin (Nörotoksik) |
| Gelişim Yeri | Yüz ve baş bölgesindeki yaralanmalar sonrası. |
| Başlangıç Tutulumu | Kraniyal sinir tutulumu (Özellikle n. facialis felci) ile başlar. |
| İlerleme | Çok hızla genelleşmiş (jeneralize) tetanoza ilerler. |
| Mortalite | En yüksek ölüm oranına sahip formdur. |
Neden En Ağır Seyreder
Sefalik tetanozun mortalitesinin bu kadar yüksek olmasının ana nedeni, toksinin vücuda giriş noktasının, sinir sisteminin hayati merkezlerine (Beyin sapı ve kranial sinirler) en yakın olmasıdır:
- Kısa Nöral Yol: Yüz ve kafa bölgesindeki yaralanmalardan sonra salgılanan tetanospazmin, diğer vücut bölgelerindeki yaralara göre omurilik ve beyin sapına (merkezi sinir sistemi) çok daha kısa yoldan ve hızlı bir şekilde ulaşır.
- Kritik Alan Tutulumu: Doğrudan kranial sinirlerin tutulması (örneğin n. facialis felci, trismus), enfeksiyonun hızla beyin sapına yayılmasına ve solunum merkezlerini kontrol eden kasların ve yutkunma (farengeal/laringeal) kasların spazmına neden olur.
- Ölüm Nedeni: Solunum kaslarının veya larenksin spazmına bağlı gelişen solunum yetmezliği (asfiksi) ve otonom sinir sistemi disfonksiyonu, sefalik tetanozda önde gelen ölüm nedenleridir.
Diğer Klinik Formlar
- Genelleşmiş (Jeneralize): En sık görülen formdur. Trismus (çene kilitlenmesi) ile başlar ve kas spazmları tüm vücuda yayılır.
- Neonatal: Yeni doğanlarda, genellikle göbek kordonunun kontaminasyonu sonucu gelişir. Gelişmekte olan ülkelerde mortalitesi çok yüksektir.
- Lokalize: En hafif formdur. Toksinin sadece yara yerinin yakınındaki kas gruplarını etkilemesiyle sınırlı kalır.