Cerrahi Tedavi (Ana Tedavi Basamağı)
a. Onkolojik cerrahi prensipler
- Radikal segmenter kolektomi uygulanır (lenfatik drenaj alanı ile birlikte).
- Negatif cerrahi sınırlar (R0 rezeksiyon) sağlanmalıdır.
- En az 12 lenf nodu patolojik incelemeye gönderilmelidir.
b. Rezeksiyon tipleri (tümör lokalizasyonuna göre)
| Tümör yeri | Cerrahi işlem | Anastomoz |
|---|
| İniş kolon (descending) | Sol hemikolektomi | Transvers kolon – sigmoid |
| Splenik fleksura | Sol hemikolektomi / geniş segmenter rezeksiyon | Transvers – sigmoid |
| Sigmoid kolon | Sigmoid kolektomi | İniş – rektum (kolorektal) |
| Çok distal sigmoid / rektosigmoid bileşke | Anterior rezeksiyon (düşük değilse) | Kolorektal |
Sol kolon kanserlerinde laparoskopik rezeksiyon onkolojik olarak açık cerrahiye eşdeğer kabul edilir (NCCN, ESMO).
2. Adjuvan (Tamamlayıcı) Tedavi
a. Evreleme sonrası yaklaşım
| Evre | Adjuvan tedavi durumu | Kullanılan rejim |
|---|
| Evre I (T1-2N0) | Cerrahi yeterli | — |
| Evre II (T3-4N0) | Yüksek riskli ise adjuvan kemoterapi | FOLFOX / CAPOX |
| Evre III (Tüm N pozitif) | Adjuvan kemoterapi zorunlu | FOLFOX / CAPOX |
| Evre IV (metastatik) | Sistemik tedavi ± cerrahi | FOLFOX, FOLFIRI, FOLFOXIRI ± hedefe yönelik |
b. Yüksek riskli Evre II kriterleri
- T4 tümör
- <12 lenf nodu çıkarılması
- Perforasyon, obstrüksiyon
- Düşük diferansiasyon (MSI-H hariç)
- Vasküler / lenfatik / perinöral invazyon
Hedefe Yönelik Tedaviler (Moleküler Profile Göre)
| Moleküler özellik | Uygulanan tedavi |
|---|
| RAS wild type | Anti-EGFR (cetuximab, panitumumab) |
| BRAF V600E mutasyonu | Enkorafenib + cetuximab |
| MSI-H / dMMR | İmmünoterapi (pembrolizumab, nivolumab ± ipilimumab) |
| HER2 amplifikasyonu | Trastuzumab + lapatinib / pertuzumab |
| NTRK füzyonu | Larotrectinib, entrectinib |
Sol kolon (özellikle distal) kanserlerinde RAS wild type ise anti-EGFR tedaviler sağ kolona göre daha etkili bulunmuştur.
Metastatik Hastalıkta Yaklaşım
Reseptabl metastaz (özellikle karaciğer)
- Neoadjuvan kemoterapi (FOLFOX veya FOLFIRI)
- Ardından metastaz rezeksiyonu + primer tümör rezeksiyonu
- Takiben adjuvan kemoterapi
Non-resektabl metastaz
- Sistemik tedavi:
- FOLFOX, FOLFIRI, FOLFOXIRI
- ± Bevacizumab (anti-VEGF)
- ± Cetuximab / Panitumumab (RAS WT, sol kolon)
Takip ve İzlem
| Dönem | Takip sıklığı | İçerik |
|---|
| 0–2 yıl | Her 3-6 ay | Anamnez, CEA, fizik muayene |
| 2–5 yıl | Her 6 ay | Görüntüleme (BT toraks/abdomen/pelvis) |
| 1. yıl sonrası | Yılda 1 kolonoskopi | Sonrasında 3 yılda bir |
Özet Akış Şeması
Tanı → Staging (CT, kolonoskopi, biyopsi) → Cerrahi → Patoloji + TNM → Adjuvan karar → Moleküler profil → Takip