ŞANKROİD (CHANCROID)
| Özellik | Açıklama |
|---|---|
| Tanım | Genital bölgede ağrılı ülser ve ağrılı inguinal LAP (bubolar) ile seyreden cinsel yolla bulaşan bakteriyel enfeksiyon |
| Etken | Haemophilus ducreyi — küçük, gram negatif, çubuk şeklinde, fakültatif anaerob |
| Kültür özellikleri | Üremesi için sadece X faktörüne (hemin) ihtiyaç duyar H. influenzae ise X ve V (NAD) faktörlerine gereksinim duyar |
| Bulaş yolu | Cinsel temas |
| Klinik özellik | – Ağrılı, yumuşak zeminli ülser (soft chancre) – Düzensiz, kızarık kenarlı – Ağrılı LAP → fluktuasyon yapabilir, drene olur |
| Kuluçka süresi | 3–7 gün |
| Laboratuvar / Mikroskopi | – Gram boyasında “tren rayı dizilişi” (parallel chain) – Koloni: gri-sarı, mukoid – Kültür için zenginleştirilmiş ortam gerekir (çikolata agar) |
| Ayırıcı tanı | – Sifiliz (Treponema pallidum): ağrısız sert şankr – Herpes genitalis: vezikül + ağrılı, multiple ülser – Lenfogranüloma venerum (Chlamydia L1-3): ağrısız ülser + ağrılı LAP geç dönemde |
| Tedavi | Tek doz azitromisin (1 g PO) veya seftriakson (250 mg IM tek doz) Alternatif: siprofloksasin 500 mg × 2 / 3 gün |
| Komplikasyon | Ülseratif lezyon → HIV bulaş riskini artırır |
| Tanı testleri | – Klinik bulgular + Gram boyama – Kültür (zor) – PCR (en duyarlı) |
Etken Faktör Farkı
| Bakteri | X faktörü (hemin) | V faktörü (NAD) | Üreme ortamı |
|---|---|---|---|
| H. ducreyi | Gerekli | Gerekmez | Çikolata agar (yalnız X faktörü) |
| H. influenzae | Gerekli | Gerekli | Çikolata agar (X + V faktörü) |
| H. parainfluenzae | Gerekmez | Gerekli | Çikolata agar (V faktörü) |
Klinik İpucu
“Genital bölgede ağrılı ülser ve ağrılı inguinal LAP bulunan bir hastada, Gram boyasında tren rayı şeklinde dizilmiş gram negatif basiller görülüyor.”
Tanı: Haemophilus ducreyi (Şankroid)
Tedavi: Tek doz azitromisin veya seftriakson