Anatomik Tanım
Sağ kolon; çekum, çıkan kolon, hepatik fleksura ve transvers kolonun proksimal 1/3’ünü kapsar.
Bu bölgedeki tümörlerin özellikleri:
- Genellikle ekzofitik, polipoid yapıda
- Daha sık mikrosatellit instabilitesi yüksek (MSI-H)
- BRAF mutasyonu oranı sol kolona göre daha yüksektir
- Demir eksikliği anemisi ve halsizlik ilk bulgu olabilir
Tedavi Basamakları (Evreye Göre)
| Evre | Tedavi Yaklaşımı | Açıklama |
|---|---|---|
| Evre I (T1–T2, N0) | Cerrahi rezeksiyon (sağ hemikolektomi) | Adjuvan kemoterapi gerekmez |
| Evre II (T3–T4, N0) | Cerrahi rezeksiyon (lenf nodu diseksiyonu dahil) Adjuvan kemoterapi yalnızca yüksek risk varsa | Yüksek risk faktörleri: – T4 tümör – <12 lenf nodu örneklenmesi – Perforasyon, obstrüksiyon, lenfovasküler invazyon – Kötü diferansiasyon |
| Evre III (herhangi T, N+) | Cerrahi + adjuvan kemoterapi (FOLFOX veya CAPOX) | Adjuvan kemoterapi süresi genelde 6 ay |
| Evre IV (metastatik) | Resektabl metastaz varsa: cerrahi + sistemik tedavi Resektabl değilse: sistemik kemoterapi ± biyolojik tedavi | Moleküler profilleme şart: RAS, BRAF, MSI, HER2 durumuna göre tedavi seçimi |
Cerrahi Tedavi
Standart girişim: Sağ Hemikolektomi
- Terminal ileum + çıkan kolon + hepatik fleksura + proksimal transvers kolonun çıkarılması
- İleotransversostomi ile kontinüite sağlanır
- En az 12 lenf nodu çıkarılmalı
Sol kolon kanserine göre metastaz riski daha yüksek, ancak prognoz genellikle daha iyidir (özellikle MSI-H tümörlerde).
Adjuvan / Neoadjuvan Kemoterapi
Standart rejimler:
- FOLFOX: 5-FU + Lökoverin + Oksaliplatin
- CAPOX (XELOX): Kapesitabin + Oksaliplatin
- Alternatif: Tek başına 5-FU veya Kapesitabin (frail hastalarda)
Biyolojik ve Hedefe Yönelik Tedaviler (Metastatik Evrede)
| Moleküler Özellik | Hedefe Yönelik Tedavi | Not |
|---|---|---|
| RAS (KRAS/NRAS) wild type | Anti-EGFR antikorları: Cetuximab, Panitumumab | Sol kolon tümörlerinde daha etkili ama sağ kolon yanıtı düşük |
| VEGF ekspresyonu | Anti-VEGF ajanları: Bevacizumab, Aflibercept | Tüm RAS durumlarında kullanılabilir |
| MSI-H / dMMR | İmmünoterapi: Pembrolizumab, Nivolumab ± Ipilimumab | Sağ kolon tümörlerinde sık görülür |
| BRAF V600E mutasyonu | BRAF + MEK + EGFR inhibitör kombinasyonu | (Enkorafenib + Cetuximab ± Binimetinib) |
Takip ve İzlem
- CEA (Karsinoembriyonik antijen) düzeyi: postoperatif 3–6 ayda bir
- Kolonoskopi: 1. yılda, sonra 3 yılda bir
- BT / MR: nüks takibi için yılda 1
Püf Noktaları
- Sağ kolon kanserinde demir eksikliği anemisi ilk bulgu olabilir.
- MSI-H → iyi prognostik faktör, 5-FU’ya düşük yanıt.
- RAS mutasyonu varsa anti-EGFR tedavi (cetuximab/panitumumab) verilmez.
- Sağ hemikolektomi: ≥12 lenf nodu çıkarılması şart.