Kolorektal kanserlerin anatomik segmentlere göre TNM evrelemesi

yazar

KOLON – REKTUM – ANAL KANSERLERİN TNM EVRELEME KARŞILAŞTIRMA TABLOSU

Bölge / KriterÇıkan KolonTransvers Kolonİnen KolonSigmoid KolonRektumAnal Kanal
Anatomik notSağ kolon (sekum–hepatik fleksura)Orta segmentSol kolon (splenik fleksura–iniş kolon)Distal sol kolon0–15 cm anal verge üstüAnal verge–dentat çizgi arası
TNM sistemiKolon kanseri ile aynıKolon kanseri ile aynıKolon kanseri ile aynıKolon kanseri ile aynıAynı TNM sistemi (kolonla ortak), ama lokal yayılım ve CRM değerlendirmesi MRI ileFarklı TNM sistemi (SCC yapısı nedeniyle özel tanımlar)
T1Submukozaya invazyonSubmukozaya invazyonSubmukozaya invazyonSubmukozaya invazyonSubmukozaya invazyonLamina propriaya veya submukozaya sınırlı
T2Muskularis propriaya invazyonAynıAynıAynıMuskularis propriaya invazyonSfinkter kompleksine sınırlı invazyon (iç sfinktere kadar)
T3Muskularis propria dışına çıkarak subserozaya veya perikolik dokuya uzanımAynıAynıAynıPerirektal yağ dokusuna uzanımEkstramural (perirektal/perianal) dokuya uzanım
T4aViseral peritonu penetre ederAynıAynıAynıPeritonu penetre eder (üst rektumda mümkün)Deriye (perianal cilt) veya vajina/üretraya invazyon
T4bKomşu organ veya yapıya direkt invazyonAynıAynıAynıKomşu organ veya pelvik yapıya invazyon (prostat, vajina, mesane vb.)Pelvik taban, mesane, rektum veya diğer organlara invazyon
N0Lenf nodu tutulumu yokAynıAynıAynıAynıBölgesel nod yok
N1a1 lenf nodu1 lenf nodu1 lenf nodu1 lenf nodu1 lenf nodu1 perirektal veya inguinal lenf
N1b2–3 lenf nodu2–32–32–32–32–3 lenf nodu
N1cMezokolik/perirektal nod negatif ama tümör odakları varAynıAynıAynıAynıMikroskopik satellit (intransit metastaz)
N2a4–6 lenf nodu4–64–64–64–6≥4 lenf nodu (inguinal dahil)
N2b≥7 lenf nodu≥7≥7≥7≥7Pelvik/iliak nodlar tutulmuş
M0Uzak metastaz yokYokYokYokYokYok
M1aTek organ metastazı (karaciğer veya akciğer)AynıAynıAynıAynıUzak metastaz (tek bölge)
M1b≥2 organ metastazıAynıAynıAynıAynıÇoklu metastaz
M1cPeriton karsinomatozuAynıAynıAynıAynıUzak organ + periton yayılımı

EVRE GRUPLAMASI (AJCC 8’e göre)

EvreKolon (Çıkan, Transvers, İnen, Sigmoid)RektumAnal Kanal (SCC)
Evre 0Tis (in situ)TisTis
Evre IT1–T2 N0 M0T1–T2 N0 M0T1 N0 M0
Evre II AT3 N0 M0T3 N0 M0T2 N0 M0
Evre II BT4a N0 M0T4a N0 M0T3 N0 M0
Evre II CT4b N0 M0T4b N0 M0T4 N0 M0
Evre III AT1–T2 N1 / T1 N2aT1–T2 N1 / T1 N2aT1–2 N1
Evre III BT3–4a N1 / T2–3 N2aT3–4a N1 / T2–3 N2aT3 N1
Evre III CT4a–b N2T4a–b N2T4 N1–2 veya herhangi T N2
Evre IV AHerhangi T, Herhangi N, M1aAynıHerhangi T, Herhangi N, M1a
Evre IV BHerhangi T, Herhangi N, M1bAynıM1b
Evre IV CHerhangi T, Herhangi N, M1c (periton)AynıM1c

KLİNİK FARKLAR VE VURGULAR

ÖzellikKolon Segmentleri (Çıkan–Sigmoid)RektumAnal Kanal
Evreleme yöntemiBT / KolonoskopiMRI pelvis (CRM değerlendirmesi zorunlu)MRI + PET-CT (inguinal nodlar dahil)
Lokal yayılım tipiPeritoneal penetrasyonPelvik organ invazyonuCilt ve sfinkter invazyonu
Nodal yayılım paterniMezokolik lenflerMezorektal lenflerİnferior rektal ve inguinal lenfler
T4 evresinde komşu organDuodenum, pankreas, dalak, karın duvarıMesane, vajina, prostatÜretra, vajina, mesane, perianal cilt
Evreleme amaçlı özel kavramYokCRM (Circumferential Resection Margin)Ekstramural yayılım
Prognoz farkıSağ kolon daha kötü (MSI yüksek ama tanı geç)Lokal nüks riski yüksekRadyoterapiye duyarlı, küratif KemoRT olası

EK: Görsel Özeti (T Kavramı Basitleştirme)

T1 → Submukoza
T2 → Muskularis propria
T3 → Seröz dışı tabakaya veya perikolik yağ dokuya
T4a → Viseral periton penetrasyonu
T4b → Komşu organ invazyonu

Rektumda T3–T4 → neoadjuvan endikasyonu
Anal kanalda T3–T4 → Kemoradyoterapi ile başla, cerrahiye geçme

Özet Hatırlatma

Klinik Soru VurgusuCevap
Rektum kanserinde evreleme için en iyi yöntemPelvik MRI
Kolon kanserinde T4a ne demektirVizeral periton penetrasyonu
Anal kanal kanserinde primer tedaviKemoradyoterapi (Nigro protokolü)
Rektumda CRM pozitifliği neyi gösterirYetersiz cerrahi sınır, lokal nüks riski yüksek