Süperior Vena Kava Sendromu (SVKS)
Tanım
- Süperior vena kavaya (SVK) dıştan bası veya intraluminal tıkanma sonucu venöz dönüşün bozulması ile gelişen klinik tablodur.
- Sonuçta yüz, boyun ve üst ekstremitelerde venöz konjesyon oluşur.
- Baş ağrısı, siyanoz, ödem ve kollateral venöz dolaşım ile karakterizedir.
Klinik belirti üçlüsü:
- Yüz ve boyun ödemi
- Göğüs ön duvarında belirgin venöz dolgunluk
- Dispne ve baş ağrısı (konjesyon/hipoksiye bağlı)
Etiyoloji
| Neden | Açıklama |
|---|
| Akciğer kanserleri (en sık) | Özellikle küçük hücreli akciğer kanseri (SCLC) |
| Malign lenfomalar | Gençlerde en sık neden |
| Metastatik tümörler | Testis, meme, tiroid gibi uzak primerlerden |
| Benign nedenler (nadir) | Kateter trombozu, fibrozis, infeksiyöz mediastinit |
Hodgkin lenfoma mediasteni sık tutsa da SVKS yapması nadirdir.
Patofizyoloji
- SVK basısı → venöz dönüş azalır → üst vücutta venöz basınç artar
- Kollateral dolaşım gelişir (azigos, internal torasik, paravertebral venler).
- Artan venöz basınç beyin ödemi, konfüzyon, baş ağrısı gibi nörolojik bulgulara neden olabilir.
Klinik Bulgular
| Bölge | Bulgular |
|---|
| Yüz ve boyun | Şişlik, kızarma, siyanoz |
| Üst ekstremiteler | Ödem, venöz dolgunluk |
| Göğüs duvarı | Yüzeyel venöz dilatasyon, kollateral dolaşım |
| Nörolojik | Baş ağrısı, konfüzyon, senkop |
| Solunum | Dispne, ortopne, stridor (trakeal bası varsa) |
Tanı
| Basamak | Açıklama |
|---|
| Akciğer grafisi | Sağ üst mediastende genişleme (en sık ilk bulgu) |
| Toraks BT (kontrastlı) | Tanıyı kesinleştirir ve bası düzeyini gösterir |
| Venografi / MR venografi | Endovasküler girişim planlamasında |
| Biyopsi | Altta yatan maligniteyi tanımlamak için |
Tedavi
| Amaç | Müdahale |
|---|
| Acil solunum desteği | Oksijen, steroid, diüretik, gerekirse entübasyon |
| Semptomatik rahatlama | Başın 30° elevasyonu, sıvı kısıtlaması |
| Spesifik tedavi | Nedene yöneliktir: |
| ⤷ Küçük hücreli akciğer kanseri / lenfoma | Kemoterapi (duyarlıdır) |
| ⤷ Küçük hücre dışı akciğer kanseri / metastaz | Radyoterapi (ilk seçenek) |
| Endovasküler stent | Hızlı semptomatik rahatlama sağlar |
| Antikoagülasyon / Tromboliz | Trombüs varsa |
Trakeal obstrüksiyon SVKS’nin en ölümcül komplikasyonudur → erken hava yolu güvenliği şarttır.
Püf Noktaları
| Soru tipi | İpucu |
|---|
| En sık neden | Küçük hücreli akciğer karsinomu |
| Genç erişkinde en sık neden | Malign lenfoma |
| İlk radyolojik bulgu | Sağ üst mediastende genişleme |
| Tedavi duyarlılığı | Küçük hücreli akciğer Ca → kemoterapi; NSCLC → radyoterapi |
| Acil yaklaşım | Oksijen, steroid, diüretik, gerekirse entübasyon |
| Ölüm nedeni | Trakeal obstrüksiyon veya ağır hipoksi |