Tanım
- Orta ve ileri yaşta (≥50 yaş) görülen, omuz ve kalça çevresinde sabah sertliği ve ağrı ile karakterize inflamatuvar romatizmal hastalıktır.
- Kesin nedeni bilinmez; HLA-DR4 ile güçlü ilişki gösterir.
- Dev hücreli arterit (Temporal arterit) ile yakın ilişkisi vardır (yaklaşık %30 olguda birlikte görülür).
Klinik Özellikler
| Özellik | Açıklama |
|---|
| Yaş | >50 yaş (pik: 60–70) |
| Cinsiyet | Kadınlarda daha sık |
| Başlıca bulgu | Omuz ve kalça kuşağında ağrı + sabah sertliği (>1 saat) |
| Ağrı özellikleri | Bilateral, kaslarda ağrı hissi (ancak güçsüzlük değil!) |
| Ek semptomlar | Yorgunluk, hafif ateş, kilo kaybı |
| Kas muayenesi | Hassasiyet olabilir, güç kaybı yok |
| Artralji / artrit | Diz veya el bileklerinde hafif artralji olabilir |
| Nörolojik bulgu | Yok |
| Dev hücreli arterit birlikteliği | Baş ağrısı, çene kladikasyonu, görme bozukluğu gelişirse → acil GCA düşünülmeli! |
Laboratuvar Bulguları
| Parametre | Bulgular |
|---|
| Sedimentasyon (ESR) | Çok yüksek (80–100 mm/s) |
| CRP | Artmış |
| RF / ANA | Negatif |
| CPK, EMG | Normal (miyozit ayırıcı tanısı için önemli) |
| Hb | Normokrom normositer anemi olabilir |
Tanı Kriterleri
Tanı, tipik klinik tablo + laboratuvarla desteklenir:
- 50 yaş üstü hasta
- En az 1 aydır süren omuz ve/veya kalça kuşağı ağrısı ve sabah tutukluğu
- ESR ≥50 mm/s (genellikle >80 mm/s)
- Kas enzimleri normal
- Başka neden yok
Steroid tedavisine dramatik yanıt tanıyı destekleyen çok güçlü bir bulgudur.
Tedavi
| Durum | Tedavi Yaklaşımı |
|---|
| Temel tedavi | Düşük doz kortikosteroid (Prednizolon 10–20 mg/gün) |
| Hızlı yanıt | 24–72 saat içinde ağrı ve tutuklukta dramatik düzelme (tanı teyidi niteliğinde) |
| Eşlik eden dev hücreli arterit (GCA) | Yüksek doz steroid (Prednizolon 40–60 mg/gün) başlanmalı, görme kaybı riski nedeniyle acil |
| NSAİİ | Hafif olgularda yardımcı |
| Nüks veya uzun süreli tedavi | Metotreksat gibi steroid sparing ajanlar düşünülebilir |
Prognoz
- Genellikle iyi huyludur, tedaviye dramatik yanıt alınır.
- Ortalama tedavi süresi 1–2 yıldır.
- Bazı hastalarda dev hücreli arterit gelişimi olabileceğinden yakın izlem gerekir.
- Malignite ile ilişki yoktur.
Püf Noktaları
| Klinik İpucu | Olası Tanı |
|---|
| 65 yaş kadın, omuz ağrısı, sabah sertliği, ESR 90 mm/s, CPK normal | Polimyaljia romatika |
| Benzer semptomlar + baş ağrısı + çene ağrısı + görme bulanıklığı | Temporal arterit (dev hücreli arterit) |
| Kas güçsüzlüğü + CK yüksekliği + EMG anormal | Polimiyozit |
| RF (+), eroziv artrit | Romatoid artrit |
Kısa Hatırlatmalar
- ESR çok yüksek, CPK normal → PMR.
- Kas güçsüzlüğü varsa → Polimiyozit düşün.
- Steroid yanıtı dramatik → Tanıyı doğrular.
- Temporal arterit birlikteliği → Körlük riski! Yüksek doz steroid şart.