Özefagus motilitesi; üst sfinkter (ÜÖS), özefagus gövdesi ve alt sfinkter (AÖS) düzeyinde bozulabilir.
1-Üst Özefagus Sfinkteri (ÜÖS) Bozuklukları
Faringoözofageal disfonksiyonlardır.
- Neden:
- Yetersiz orofarengeal bolus geçişi
- Krikofarengeal relaksasyon eksikliği
- Farenks kas kontraksiyonu ile sfinkterin uyumsuzluğu
- Etiyoloji:
- Santral sinir sistemi hastalıkları (SVO, beyin sapı tümörleri, MS, poliomyelit)
- Kas hastalıkları (polimiyozit)
- Orofarenks hastalıkları
- Dış basılar (örneğin tümör, divertikül)
- Tanı:
- Video-sineradyografi: pasaj bozukluğu ve Zenker divertikülü tespiti
- Manometri: ÜÖS relaksasyon yetmezliğini doğrular
2-Özefagus Gövdesi ve Alt Sfinkter (AÖS) Motilite Bozuklukları
Özefagusun peristaltik pompa fonksiyonu veya AÖS relaksasyonunun bozulmasıyla oluşur.
a-Primer motilite bozuklukları
Yapısal değil, özefagusun kendisinden kaynaklanan primer kas disfonksiyonlarıdır.
- Akalazya → AÖS relaksasyon yetersizliği + peristaltizm kaybı
- Difüz özefageal spazm → düzensiz, eşzamanlı kasılmalar
- Fındıkkıran özefagus (nutcracker esophagus) → aşırı güçlü kasılmalar
- Hipertansif AÖS
- Nonspefisik motilite bozuklukları
b-Sekonder motilite bozuklukları
Başka sistemik hastalıkların sonucudur.
- Kollajen doku hastalıkları: Skleroderma (özefagus alt 2/3’ünü tutar), Polimiyozit
- Nöromüsküler hastalıklar
- Endokrin ve metabolik nedenler
Tanısal Yaklaşımlar
| Yöntem | Ne Gösterir |
|---|---|
| Manometri | Peristaltik aktivite ve sfinkter basınçları |
| Video-sineradyografi | Yutma koordinasyonu ve anatomik geçiş bozukluğu |
| Endoskopi | Yapısal lezyonların dışlanması (tümör, striktür) |