Lomber disk hernileri, intervertebral disk materyalinin (nükleus pulpozus) annulus fibrozusu yırtarak posteriora veya posterolaterale fıtıklaşması sonucu sinir kökü basısı oluşturur. En sık L4-L5 ve L5-S1 seviyelerinde görülür.
Klinik Özelliklerin Seviyelere Göre Özeti
Seviye
Sıklık (%)
Bası Altındaki Kök
Refleks Kaybı
Etkilenen Kas
Motor Güç Kaybı
Ağrı Yayılımı
L3-L4
%5
L4
Patella refleksi ↓
Kuadriseps femoris
Diz ekstansiyonu zayıf
Uyluk ön yüzü
L4-L5
%40
L5
Medial hamstring refleksi ↓
Tibialis anterior
Düşük ayak, 1. parmak dorsifleksiyon kaybı
Bacak yan yüzü (lateral)
L5-S1
%40–45
S1
Aşil refleksi ↓
Gastroknemius
Plantar fleksiyonda zayıflık
Bacak arkası, topuk-lateral ayak
Klinik Ayırt Edici Noktalar
Belirti / Bulgular
En Olası Düzey
Açıklama
Diz ekstansiyonu zayıf, patella refleksi kayıp
L4
L4 sinir kökü kuadrisepsi innerve eder.
Düşük ayak (foot drop), başparmak dorsifleksiyonu kaybı
Yüzükoyun hastada diz ekstansiyonu sırasında ağrı → üst lomber disk hernisi.
Aşil refleksi muayenesi
S1
Refleks kaybı → S1 basısı.
Patella refleksi muayenesi
L4
Refleks kaybı → L4 basısı.
Duyusal Alanların Haritalanması (Dermatomlar)
Dermatom
Duyusal Alan
L4
Diz önü ve uyluk medial yüzü
L5
Bacak dış yüzü, ayak sırtı, 1. parmak
S1
Bacak arka yüzü, topuk, ayak lateral kısmı
Klinik olarak bu dermatom bilgileri hem TUS hem YDUS’ta sıklıkla soru kökünde yer alır.
Örnek Soru
Soru: Düşük ayak gelişen, başparmak dorsifleksiyonunda zayıflık bulunan ve lateral bacakta duyu kaybı saptanan bir hastada en olası disk herniasyonu seviyesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) L3–L4 B) L4–L5 C) L5–S1 D) L2–L3 E) S2–S3
Doğru Cevap:B) L4–L5 Açıklama: L5 sinir kökü etkilenmiştir → “düşük ayak” tipiktir.
Radyolojik Tanı
Yöntem
Değerlendirme
MRG (Altın Standart)
Diskin yerleşimi, sinir kökü basısı, spinal kanal darlığı