Hafif – Şiddetli Preeklampsi Ayrım Kriterleri

Önemli Not:

Proteinürinin olup olmaması veya varsa derecesi, şiddetli preeklampsi kriteri değildir.

Bu, modern obstetrik kılavuzlarda (ör. ACOG ve RCOG) da vurgulanır: Proteinüri tanı için değerlidir ama “şiddet kriteri” olarak kullanılmaz.

Klinik Özet:

• Hafif preeklampsi genellikle geç haftalarda başlar, ciddi organ tutulumu yoktur.
• Şiddetli preeklampsi erken dönemde başlar, sistemik tutulum (böbrek, karaciğer, santral sinir sistemi, fetüs) vardır.
• Yönetimde fark: Şiddetli formda hastaneye yatırma, magnezyum sülfat profilaksisi ve doğumun planlanması gerekir.

Soru 1

28 yaşında, 33 haftalık gebede son 2 gündür baş ağrısı ve görme bulanıklığı gelişmiştir.
Kan basıncı: 170/115 mmHg,
İdrarda +3 protein,
Serum kreatinin: 1.8 mg/dL,
ALT: 140 U/L,
Trombosit: 80.000/mm³.

Tanı nedir?

A) Hafif preeklampsi
B) Şiddetli preeklampsi
C) Eklampsi
D) Kronik hipertansiyon
E) Gestasyonel hipertansiyon

Doğru cevap: B) Şiddetli preeklampsi

Açıklama:

• ≥160/110 mmHg → şiddet kriteri
• Kreatinin artışı, karaciğer enzim yüksekliği, trombositopeni var
• Nörolojik semptomlar (baş ağrısı, skotom) da mevcut → şiddetli form

Soru 2

32 haftalık gebede konvülsiyon gelişmiştir.
Kan basıncı: 160/100 mmHg,
İdrarda +3 protein.
Bilinci kapalı, karın muayenesinde uterus kontraksiyonları izlenmiyor.

En olası tanı:

A) Eklampsi
B) Şiddetli preeklampsi
C) HELLP sendromu
D) Hipertansif ensefalopati
E) Epilepsi atağı

Doğru cevap: A) Eklampsi

Açıklama:
Preeklampsiye eklenen konvülsiyonlar veya koma → tanı eklampsi.
Epilepsi öyküsü yok, gebelik haftası uyumlu, hipertansiyon + proteinüri var.

Soru 3

Preeklampsi tanılı bir gebeye doğum öncesi nöbet profilaksisi amacıyla hangi ilaç verilir?

A) Diazepam
B) Fenitoin
C) Magnezyum sülfat
D) Lorazepam
E) Karbamazepin

Doğru cevap: C) Magnezyum sülfat

Açıklama:

• MgSO₄, hem profilaksi hem tedavide kullanılır.
• Alternatif olarak fenitoin/benzodiazepin ancak MgSO₄ kontraendike ise (ör. miyastenia gravis) tercih edilir.
• Antikonvülsif ve serebral vazodilatör etkisi vardır.

Soru 4

Magnezyum sülfat tedavisi verilen hastada solunum depresyonu gelişmiştir.
İlk yapılması gereken nedir?

A) MgSO₄ dozunu artırmak
B) Diüretik vermek
C) Kalsiyum glukonat uygulamak
D) Mekanik ventilasyon
E) Sodyum bikarbonat

Doğru cevap: C) Kalsiyum glukonat

Açıklama:

• Mg toksisitesinin antidotu → 10 mL %10’luk kalsiyum glukonat IV yavaş verilmelidir.
• Toksisite bulguları: solunum <12/dk, refleks kaybı, idrar çıkışı <30 mL/saat, serum Mg >8 mEq/L.

Soru 5

35 haftalık gebede hafif preeklampsi tanısı konmuştur.
En uygun yaklaşım nedir?

A) Hemen doğum
B) Yatak istirahati ve yakın takip
C) Magnezyum sülfat tedavisi
D) Antihipertansif verilmez
E) Sezaryen planlanır

Doğru cevap: B) Yatak istirahati ve yakın takip

Açıklama:

• Hafif olgularda ≥37 hafta değilse bekle-gör yaklaşımı uygundur.
• Kan basıncı, idrar, laboratuvar ve fetal iyilik halleri izlenir.
• Preeklampsi kötüleşirse doğum planlanır.

Soru 6

Aşağıdaki bulgulardan hangisi şiddetli preeklampsi kriteri değildir?

A) Trombosit <100.000
B) Kreatinin >1.1 mg/dL
C) ALT/AST >2 kat
D) Proteinüri +4
E) Görme bozukluğu

Doğru cevap: D) Proteinüri +4

Açıklama:
Proteinürinin miktarı şiddet kriteri değildir (ACOG 2020).
Organ tutulumları (renal, nörolojik, hematolojik, hepatik) esas belirleyicidir.

Soru 7

Preeklampsiyle ilişkili fetal komplikasyon hangisidir?

A) Makrozomi
B) Polihidramnios
C) Fetal büyüme kısıtlılığı
D) Postmaturite
E) Konjenital anomali

Doğru cevap: C) Fetal büyüme kısıtlılığı

Açıklama:
Preeklampsi → plasental perfüzyon azalır → intrauterin büyüme kısıtlılığı (IUGR).
Ayrıca plasental abruption ve prematürite de sık görülür.

Soru 8

Aşağıdaki ilaçlardan hangisi preeklampside kan basıncı kontrolü için ilk tercih değildir?

A) Labetalol
B) Hidralazin
C) Nifedipin
D) Metildopa
E) Enalapril

Doğru cevap: E) Enalapril

Açıklama:

• ACE inhibitörleri (Enalapril) gebelikte kontraendike.
• Teratojeniktir → renal displazi, oligohidramnios yapabilir.
• İlk seçenekler: Labetalol, Nifedipin, Hidralazin.

Soru 9

HELLP sendromunda aşağıdakilerden hangisi beklenmez?

A) Hemoliz
B) Yüksek AST/ALT
C) Trombositopeni
D) Hipoglisemi
E) Epigastrik ağrı

Doğru cevap: D) Hipoglisemi

Açıklama:
HELLP = Hemolysis, Elevated Liver enzymes, Low Platelets
Tipik bulgular: epigastrik ağrı, bulantı, sarılık, anemi.
Hipoglisemi beklenmez.

Soru 10

Preeklampsi açısından risk faktörleri arasında hangisi yoktur?

A) Kronik hipertansiyon
B) Diyabet
C) Multifetal gebelik
D) Rh uyuşmazlığı
E) İlk gebelik

Doğru cevap: D) Rh uyuşmazlığı

Açıklama:

• Risk faktörleri: primigravidite, ileri anne yaşı, kronik HT, DM, obezite, çoğul gebelik, antifosfolipid sendromu, mol gebeliği.
• Rh uyuşmazlığıyla ilişkili değildir.

Kısa Hatırlatma Tabloları