Fıtık Kesesinin Çapı (Hernial Sac Diameter)
Tanısal olarak
- Klinik muayene: 1 cm üzeri şişlik genellikle palpe edilebilir.
- USG / BT ölçümleri:
- < 1.5 cm: Minimal (okült / başlangıç fıtık)
- 1.5 – 3 cm: Küçük fıtık
- 3 – 5 cm: Orta boy fıtık
- > 5 cm: Büyük fıtık
- > 10 cm: Dev (giant) fıtık
Not: Çapın artması → nüks ve strangülasyon riskini artırır.
Ancak tek başına çap, cerrahi endikasyon oluşturmaz; belirleyici olan semptom ve komplikasyon riskidir.
Cerrahi Endikasyonlar
A. Mutlak Cerrahi Endikasyonlar
Cerrahi gecikmeden yapılmalıdır.
| Durum | Gerekçe |
|---|---|
| Strangüle fıtık (boğulmuş) | Kan akımı bozulmuş, iskemi/nekroz riski |
| İnkarsere fıtık (sıkışmış) | Redükte edilemeyen, ileus riski |
| Testis veya over dolaşımını bozan fıtık | Gonadal iskemi riski |
| Fıtık içeriğinde mesane veya kolon olması | Komplike içerik nedeniyle rezeke gerekebilir |
Göreceli (Elektif) Cerrahi Endikasyonlar
| Durum | Endikasyonun Gerekçesi |
|---|---|
| Semptomatik fıtık (ağrı, rahatsızlık, dolgunluk hissi) | Strangülasyon ve ilerleme riski yüksek |
| Büyüyen fıtık (çap artışı) | Zamanla komplikasyon oranı artar |
| Genç ve aktif hastalar | Kas defekti büyümeden onarım tercih edilir |
| Femoral fıtıklar (her zaman cerrahi!) | Yüksek strangülasyon riski |
| Rekürren fıtık | Önceki onarım başarısız, yeniden onarım gerekir |
| Kadınlarda kasık fıtığı | Sıklıkla femoral tip; strangülasyon riski nedeniyle cerrahi önerilir |
İzlem (Cerrahi Dışı Yaklaşım) Endikasyonları
| Durum | Gerekçe |
|---|---|
| Asemptomatik küçük fıtık (<1.5 cm) ve ileri yaş | Strangülasyon riski düşük; anestezi riski yüksek |
| Ciddi komorbidite (KAH, KOAH, ileri KKY, terminal hastalık) | Elektif cerrahi riski, olası faydadan fazla |
| Redükte edilebilen, küçük, asemptomatik fıtık (özellikle erkek hastada) | “Watchful waiting” (yakın takip) kabul edilebilir |
Cerrahi Zamanlaması
| Durum | Zamanlama |
|---|---|
| Strangülasyon/İnkarsarasyon | Acil cerrahi |
| Semptomatik veya büyüyen fıtık | Elektif cerrahi (haftalar içinde) |
| Asemptomatik, stabil fıtık (erkekte) | Takip edilebilir (6 ayda bir kontrol) |
Cerrahi Yaklaşımlar
| Teknik | Özellik |
|---|---|
| Açık Lichtenstein onarımı | En sık, mesh kullanılır, lokal/spinal anestezi ile |
| Laparoskopik TEP / TAPP | Bilateral veya rekürren olgularda avantajlı |
| Plug-mesh onarımı | Küçük defektlerde alternatif yöntem |
| Bassini / Shouldice | Gerilimli klasik onarımlar, nadiren artık kullanılır |
Örnek Sorular
Soru 1
Ağrısız, redükte edilebilen, 1 cm çapında indirekt inguinal fıtığı olan 70 yaşındaki KOAH hastasında önerilen yaklaşım nedir?
A) Acil cerrahi
B) Elektif cerrahi
C) İzlem ve takip
D) Femoral onarım
E) Mesh eksizyonu
C) İzlem ve takip
Soru 2
Fıtık kesesinin çapı 5 cm, ağrılı, redükte edilemeyen, bulantı ve kusması olan hastada ilk yaklaşım?
A) Elektif onarım
B) Acil cerrahi
C) Ultrasonografi takibi
D) Mesh çıkarılması
E) Bandaj uygulanması
B) Acil cerrahi
İnkarsere (hapsolmuş) fıtık, strangülasyon riskiyle acildir.
Soru 3
Kadında saptanan 2 cm’lik femoral fıtık için doğru yaklaşım:
A) Bekle–gör yaklaşımı
B) Bandaj tedavisi
C) Lichtenstein onarımı elektif
D) Acil cerrahi (yüksek strangülasyon riski)
E) Ultrason takibi
D) Acil cerrahi (yüksek strangülasyon riski)
Soru 4
İnguinal fıtık çapı ile strangülasyon riski arasındaki ilişki hangisidir?
A) Çap arttıkça risk azalır
B) Çap arttıkça risk artar
C) Çap riskle ilişkili değildir
D) Çap yalnızca direkt fıtıklarda anlamlıdır
E) Çap >10 cm olduğunda risk ortadan kalkar
B) Çap arttıkça risk artar
Büyük kese → daha fazla içerik → damar basısı → strangülasyon olasılığı ↑
Kısa Özeti
| Durum | Cerrahi Endikasyon |
|---|---|
| Strangülasyon / İnkarsarasyon | Acil cerrahi |
| Büyüyen veya semptomatik fıtık | Elektif cerrahi |
| Femoral fıtık (her zaman) | Cerrahi |
| Asemptomatik küçük, yaşlı / komorbid hasta | Takip (watchful waiting) |
| Çocuklarda indirekt inguinal fıtık | Tanı konar konmaz cerrahi (yüksek inkarsarasyon riski) |