CFTR Modülatörleri Karşılaştırma Tablosu
| İlaç | Hedef Mutasyon Tipi | Mekanizma | Klinik Etkiler |
|---|---|---|---|
| Ivacaftor | Gating mutasyonları (örn. G551D) | Potansiyel artırıcı → CFTR kanalını açılabilir hale getirir | – FEV1 ↑ – Pulmoner ataklar ↓ – Ter kloru ↓ – Kilo alımı ↑ |
| Lumacaftor + Ivacaftor | F508del homozigot | Lumacaftor: Corrector (hatalı katlanmış proteini stabilize eder) Ivacaftor: Potansiyel artırıcı | – Orta derecede FEV1 ↑ – Exacerbasyon ↓ – Yan etki: bronkospazm, ilaç etkileşimi |
| Tezacaftor + Ivacaftor | F508del homozigot veya F508del + gating mutasyonu | Tezacaftor: corrector (daha iyi tolere edilir) Ivacaftor: potansiyel artırıcı | – Akciğer fonksiyonlarında iyileşme – Daha az yan etki (Lumacaftor’a göre) |
| Elexacaftor + Tezacaftor + Ivacaftor (Trikafta) | F508del heterozigot/homozigot (ve birçok diğer mutasyon) | Elexacaftor + Tezacaftor: çift corrector Ivacaftor: potansiyel artırıcı | – En güçlü etkinlik – FEV1’de belirgin ↑ – Pulmoner ataklarda ciddi ↓ – Beslenme ve yaşam kalitesinde büyük iyileşme |
✅ Özet:
- Ivacaftor → tek başına gating mutasyonlarında (özellikle G551D).
- Lumacaftor + Ivacaftor → F508del homozigot, fakat yan etki fazla.
- Tezacaftor + Ivacaftor → daha iyi tolere edilir, F508del homozigot + heterozigotlarda.
- Elexacaftor + Tezacaftor + Ivacaftor (Trikafta) → en güçlü, çoğu hasta için standart tedavi haline geldi.
—————–
Ivacaftor
- Hedef mutasyon: CFTR-G551D
- Kistik Fibrozis hastalarının yaklaşık %5’inde bulunur.
- Gating mutasyonu → kanal açılabilir ama işlevsizdir.
- Etkisi:
- cAMP üzerinden CFTR kanalını aktive eder → klor kanalı fonksiyonunu düzeltir.
- Kullanım:
- ≥6 yaş hastalarda
- 150 mg PO, günde 2 kez
Tedavi Sonuçları
- FEV1 artar (akciğer fonksiyonu düzelir)
- Pulmoner atak sıklığı azalır
- Ter klor miktarı azalır (tanısal test parametresi düzelir)
- Kilo alımı artar (beslenme durumu iyileşir)
Diğer CFTR Modülatörleri
- Lumacaftor + Ivacaftor → F508del homozigotlarda
- Tezacaftor + Ivacaftor
- Elexacaftor + Tezacaftor + Ivacaftor (Trikafta) → günümüzde en etkili kombinasyon