PNM Evreleme Sistemi (WHO-IWGE, 2001)
Solid organ tümörlerinde kullanılan TNM sistemine benzer:
- P (Parazit) → Karaciğerdeki lezyonun yayılımı
- N (Neighboring structures) → Komşu organ/damar invazyonu
- M (Metastasis) → Uzak organ yayılımı (akciğer, beyin vb.)
P: Karaciğer tutulumunun yayılımı
- P1 → Tek segment, sınırlı
- P2 → Birden fazla segment, tek lob
- P3 → Birden fazla segment, her iki lob
- P4 → Karaciğerin çoğunu tutmuş, büyük lezyon
N: Komşu organ/vasküler invazyon
- N0 → Komşu organ/vasküler invazyon yok
- N1 → Komşu organ (diyafram, safra yolları vb.) veya büyük damar (vena cava, porta hepatica) invazyonu
M: Metastaz
- M0 → Uzak metastaz yok
- M1 → Uzak metastaz var (akciğer, beyin vb.)
WHO-IWGE Evreleme Tablosu
| Evre | Tanım | Klinik Özellik |
|---|---|---|
| Evre I | P1 N0 M0 | Karaciğer tek segment, sınırlı |
| Evre II | P2 N0 M0 | Tek lob tutulmuş |
| Evre IIIa | P3 N0 M0 | İki lob tutulmuş ama invazyon/metastaz yok |
| Evre IIIb | P1–3 N1 M0 | Komşu organ veya büyük damar invazyonu var |
| Evre IV | P1–4 N0–1 M1 | Uzak metastaz (akciğer, beyin) |
Klinik Önemi
- Evre I–II → Radikal cerrahi şansı daha yüksek
- Evre IIIa–IIIb → Çoğunlukla cerrahi mümkün değil, uzun süreli albendazol tedavisi gerekir
- Evre IV → Palyatif tedavi, transplantasyon düşünülebilir
Özet:
- E. multilocularis AE → “paraziter malignite” gibi seyreder
- WHO-IWGE PNM evreleme ile karaciğer yayılımı, komşu invazyon ve metastaz değerlendirilir
- Erken evrede cerrahi, ileri evrede yaşam boyu albendazol ± transplantasyon