| Özellik | E. granulosus | E. multilocularis |
|---|---|---|
| Hastalık | Kistik ekinokokkozis (hidatik kist) | Alveolar ekinokokkozis |
| Coğrafya | Akdeniz, Orta Doğu, Güney Amerika, Türkiye (yaygın) | Kuzey yarımküre, Orta Avrupa, Kuzey Asya, Alaska |
| Kesin konak | Köpek | Tilki, kurt, köpek, kedi |
| Ara konak | Koyun, keçi, sığır, insan | Küçük memeliler (kemirgenler), insan |
| Kistin yapısı | Tek büyük kist, kalın laminar duvar, kız kistler (multiveziküler) olabilir | Çok küçük veziküller, infiltratif büyüme, kist duvarı yok denecek kadar ince |
| Yerleşim | En sık karaciğer (%70), sonra akciğer (%20), nadiren beyin, kemik | En sık karaciğer, infiltratif tümör gibi büyür, komşu organlara yayılır (akciğer, beyin) |
| Büyüme şekli | Yavaş büyür, genelde iyi sınırlı | Malignite gibi invaziv, infiltratif |
| Klinik | Kist rüptürü → anafilaksi, safra yollarına fistül, bası semptomları | Hepatik kitle, portal hipertansiyon, karaciğer yetmezliği, metastaz benzeri yayılım |
| Prognoz | Genelde iyi, tedaviyle tamamen iyileşebilir | Çok kötü → tedavi edilmezse yüksek mortalite |
| Tedavi | – Cerrahi (radikal/perkütan) – Albendazol destek tedavisi | – Radikal cerrahi (çoğu zaman mümkün değil) – Uzun süreli Albendazol (yıllarca, bazen ömür boyu) – İlerlemiş olgularda karaciğer transplantasyonu |
| Patoloji / İmaj | Tipik kalın kist duvarı, germinatif membran, protoskoleks | İnce duvarlı küçük veziküller → hepatik maligniteyi taklit eder |
| Not | Daha sık, daha iyi seyirli | Daha nadir ama daha agresif |
Klinik Özet
- E. granulosus → “Kistik hidatik kist” (iyi sınırlı, kistik, tedaviye iyi yanıt).
- E. multilocularis → “Alveolar ekinokokkozis” (malignite gibi invaziv, kötü prognozlu).
- E. multilocularis, aslında paraziter malignite gibi davranır → prognozu en kötü helmint enfeksiyonlarından biridir.
—————————————————————————-
Görüntüleme ile Karşılaştırma
| Özellik | E. granulosus (Kistik ekinokokkozis) | E. multilocularis (Alveolar ekinokokkozis) |
|---|---|---|
| USG / BT görünüm | Tek, yuvarlak, iyi sınırlı kist; bazen içerde “kız kistler”; germinatif membran ayrışırsa “water-lily sign” | Düzensiz, infiltratif kitle görünümü; solid + kistik alanlar; genellikle sınır belirsiz |
| Kist duvarı | Kalın, laminer, düzgün sınırlı | İnce veya belirgin duvar yok; invaziv yayılım |
| İç yapı | Sıvı dolu, bazen septalı, membran parçaları | Çok sayıda küçük vezikül → alveoler yapıda |
| Kalsifikasyon | Daha nadir, genelde geç dönemde periferik | Çok sık; BT’de düzensiz kalsifikasyonlar (patognomonik) |
| Organ tutulumu | Lokalize (karaciğer %70, akciğer %20) | Karaciğerden çevre dokulara invazyon (portal ven, safra yolları, diyafram, akciğer, beyin) |
| Radyolojik benzerlik | Basit kist, kistik tümörler | Karaciğer malignitesi (HCC, kolanjiyokarsinom) gibi görünür |
| Tipik işaretler | – CE1: “Double line sign” – CE2: “Kist içinde kist” – CE3a: “Water-lily sign” | – Düzensiz infiltratif kitle – Yoğun kalsifikasyon – Metastatik görünüm |
Hatırlatma İpuçları
- Granulosus = Granül/kistik → tek veya çok odacıklı kistik kitle
- Multilocularis = Multiloküler, alveoler → infiltratif, solid+kistik, malignite gibi
Soru 1 – Görüntüleme
45 yaşında kadın, sağ hipokondriyal ağrı ile başvuruyor. Ultrasonografide karaciğerde tek, iyi sınırlı, içi sıvı dolu kistik lezyon saptanıyor. Lezyon içinde ayrışmış membran yapısı dikkat çekiyor (“water-lily sign”).
Bu tabloya en çok hangi etken neden olur?
a) E. multilocularis
b) E. granulosus
c) Giardia intestinalis
d) Entamoeba histolytica
e) Toxocara canis
Soru 2 – Prognoz
52 yaşında erkek hasta, Kuzey Avrupa’dan geliyor. Karaciğer BT’sinde düzensiz, infiltratif, solid+kistik lezyonlar ve düzensiz kalsifikasyonlar saptanıyor. Klinik olarak portal hipertansiyon ve karaciğer yetmezliği bulguları var. Bu tablonun prognozu ile ilgili en doğru ifade hangisidir?
a) Genellikle iyi seyirli, tedaviyle tamamen düzelir
b) Tedavi edilmese de spontan iyileşme olur
c) Malignite gibi infiltratif seyirlidir, prognoz çok kötüdür
d) Sadece medikal tedavi yeterlidir
e) Cerrahiye hiç gerek yoktur
Soru 3 – Tedavi
35 yaşında erkek, kırsal bölgede yaşayan bir çoban. Karaciğerde çok odacıklı (multiveziküler) hidatik kist (CE2) saptanıyor. Bu hasta için en uygun tedavi yaklaşımı hangisidir?
a) Yalnız albendazol tedavisi
b) PAIR (Perkütan aspirasyon-injeksiyon-reaspirasyon)
c) Radikal veya konservatif cerrahi tedavi + albendazol
d) Takip (tedavi gerekmez)
e) Karaciğer transplantasyonu
Cevap Anahtarı
- b) E. granulosus → CE3a tipik “water-lily sign”
- c) Malignite gibi infiltratif seyirlidir, prognoz çok kötüdür → E. multilocularis
- c) Radikal veya konservatif cerrahi tedavi + albendazol → CE2 ve CE3b tipleri için cerrahi ilk seçenektir