Tanım
- Glutarik Asidüri Tip II (GA II) olarak da bilinir.
- Otozomal resesif geçişli bir yağ asidi oksidasyonu ve aminoasit metabolizması bozukluğu.
- Mitokondride, çok sayıda dehidrogenaz enzimi (yağ asidi β-oksidasyonu, bazı aminoasit ve kolin metabolizması enzimleri) elektronlarını ETF’ye, oradan da ETFDH’ye aktarır.
- Bu zincirde bozukluk → çoklu açil-CoA dehidrogenaz eksikliği (MADD) tablosu oluşur.
Patogenez
- Yağ asidi, aminoasit ve kolin metabolizması sırasında oluşan elektronlar FAD aracılığıyla ETF → ETFDH → Koenzim Q10 yoluyla elektron transport zincirine aktarılır.
- ETF veya ETFDH eksikliğinde bu transfer gerçekleşmez → enerji üretimi azalır.
- Sonuç: hipoketotik hipoglisemi, metabolik asidoz, dikarboksilik asidüri.
Klinik Bulgular
Üç klinik formu vardır:
- Neonatal ağır form (konjenital, ölümcül):
- Şiddetli metabolik asidoz
- Hipoglisemi
- Hiperammonemi
- Hepatomegali
- Kardiyomiyopati, dismorfik yüz
- Çoğunlukla günler-haftalar içinde ölüm
- Geç infantil form (infant / çocukluk başlangıçlı):
- Epizodik metabolik dekompansasyon
- Kusma, letarji, hipoglisemi atakları
- Kas güçsüzlüğü, hepatomegali
- Reye benzeri tablo
- Geç başlangıçlı (adolesan / erişkin):
- Kronik kas güçsüzlüğü
- Egzersiz intoleransı
- Epizodik rabdomiyoliz
- Hafif seyirli olabilir
Laboratuvar Bulguları
- Hipoketotik hipoglisemi
- Hiperammonemi
- Metabolik asidoz
- İdrarda dikarboksilik asidüri
- Karakteristik: İdrarda “terli ayak kokusu”
Tanı
- Plazma asilkarnitin profili: Çoklu zincirli açil karnitinler artmış
- İdrar organik asit analizi: Dikarboksilik asitler ↑
- Moleküler genetik test: ETFA, ETFB, ETFDH mutasyonları
Tedavi
- Akut dönemde:
- IV glukoz (hipoglisemi önleme)
- Lipid kısıtlaması
- Karnitin desteği (sekonder karnitin eksikliğinde)
- Riboflavin (B2) yüksek doz → ETFDH eksikliğinde riboflavin-responsif GA II görülebilir
- Kronik dönemde:
- Protein ve yağ kısıtlaması, yüksek karbonhidratlı diyet
- Koenzim Q10 ve riboflavin takviyesi
Özet:
ETF/ETFDH eksikliği → Glutarik Asidüri Tip II (MADD).
Klinik tablo: hipoketotik hipoglisemi + metabolik asidoz + hiperammonemi + terli ayak kokulu idrar + dikarboksilik asidüri.
Tedavi: Riboflavin, karnitin, koenzim Q10 desteği + diyet düzenlemesi.