Tip III Sekresyon Sistemi (Enjektozom)
Bu yapı, bazı Gram-negatif bakteriler tarafından kullanılan, konakçı hücreye virülans (hastalık yapma) faktörlerini doğrudan enjekte etmeye yarayan, iğne benzeri bir makromoleküler makinedir.
- “Enjektozom” Adı Nereden Gelir? Bu terim, yapının fonksiyonunu çok iyi açıklar. T3SS, tıpkı bir şırınga gibi, bakteri zarından konakçı hücre zarına uzanan bir kanal oluşturur. Bakteri, bu kanal aracılığıyla toksinleri ve diğer proteinleri konakçının sitoplazmasına “enjekte” eder.
- Ne İşe Yarar? Bu sistem, bakterinin konakçı hücrenin savunma mekanizmalarını atlatmasını, hücre iskeletini manipüle etmesini ve hatta konakçının bağışıklık yanıtını baskılamasını sağlar. Bakteri, bu sayede hücre içinde yaşam ve çoğalma için uygun bir ortam yaratır.
Enjektozom Kullanan Önemli Bakteriler
Bu sistem, tıp ve veterinerlik açısından önemli birçok patojende bulunur. En bilinen örnekler şunlardır:
- Salmonella (gastroenterit ve tifo etkeni)
- Shigella (dizanteri etkeni)
- Escherichia coli‘nin bazı patojenik suşları (örneğin EHEC)
- Yersinia (veba ve enterokolit etkeni)
- Pseudomonas aeruginosa (hastane enfeksiyonlarının önemli etkeni)
Bu bakteriler, enjektozomu kullanarak, konakçıya zarar veren proteinleri doğrudan hedeflerine ulaştırarak enfeksiyonun patogenezinde kritik bir rol oynar. Bu nedenle, T3SS hem bakteri virülansı hem de yeni tedavi stratejileri açısından yoğun olarak incelenen bir yapıdır.