Tanım
- GLUT2 taşıyıcı proteininin (glukoz taşıyıcı 2) genetik mutasyon sonucu eksikliği veya fonksiyon kaybı ile ortaya çıkan nadir bir glikoz taşıma bozukluğu.
- Karakteristik olarak karaciğer ve böbrek glikojen birikimi, proksimal renal tübüler disfonksiyon ve hipoglisemi ile seyreder.
Genetik
- Otozomal resesif geçişlidir.
- SLC2A2 genindeki mutasyonlar sorumludur.
Patofizyoloji
- GLUT2, karaciğer, pankreas β hücreleri, böbrek tubulusları ve ince bağırsakta glukoz taşınmasında görevli.
- Eksikliğinde glukoz hücre içine ve dışına doğru yeterince taşınamaz, karaciğer ve böbrekte glikojen birikimi olur.
- Proksimal renal tübüler disfonksiyon gelişir (Fanconi sendromu).
Klinik Bulgular
- İlerleyici büyüme geriliği
- Hepatomegali (karaciğerde glikojen birikimi nedeniyle)
- Proksimal renal tübüler sendrom (hipofosfatemi, aminoasidüri, glukozüri, bikarbonat kaybı → metabolik asidoz)
- Postprandiyal hiperglisemi, açlık hipoglisemisi
- Polidipsi, poliüri
Laboratuvar Bulguları
| Parametre | Bulgular |
|---|---|
| Kan glukozu | Açlık hipoglisemisi, postprandiyal hiperglisemi |
| Karaciğer enzimleri | Genellikle normal |
| Böbrek fonksiyon testleri | Proksimal tubuler kayıp (fosfat, aminoasit, bikarbonat kaybı) |
| İdrar | Glukozüri, aminoasidüri |
| Karaciğer biyopsisi | Glikojen birikimi |
Tanı
- Klinik ve laboratuvar bulguları
- Genetik test ile SLC2A2 mutasyonunun tespiti
Tedavi
- Diyetle sık ve küçük öğünlerle karbonhidrat verilmesi (fruktoz ve galaktozdan kaçınılması)
- Fosfat ve vitamin D takviyesi (renal kayıplar için)
- Asidoz varsa alkali tedavisi
- Hipoglisemik atakların önlenmesi
Prognoz
- Düzenli tedavi ile büyüme ve gelişme izlenebilir
- Uzun dönemde böbrek fonksiyonları dikkatle takip edilmeli
Özet
- GLUT2 taşıyıcı eksikliği → Fanconi-Bickel sendromu
- Hepatomegali + büyüme geriliği + proksimal renal tübüler sendrom + hipoglisemi
- Otozomal resesif geçiş
- Tedavi: Diyet düzenlemesi + destek tedavisi
Vaka Sorusu
1,5 yaşında erkek çocuk, büyüme geriliği, hepatomegali, sık idrara çıkma ve kemik ağrıları şikayetiyle getiriliyor. Fizik muayenede karaciğer büyümesi saptanıyor. Laboratuvar sonuçları:
- Açlıkta hipoglisemi, postprandiyal hiperglisemi
- İdrarda glukozüri ve aminoasidüri
- Serum fosfat düşük, metabolik asidoz mevcut
- Karaciğer enzimleri normal
Hangi tanı en olasıdır?
A) Fanconi-Bickel Sendromu
B) Glikojen depo hastalığı Tip 1
C) Renal tübüler asidoz
D) Hipofosfatemik rikets
E) Konjenital hipotiroidi
Cevap: A) Fanconi-Bickel Sendromu
Açıklama: Hepatomegali, renal tübüler disfonksiyon (glukozüri, aminoasidüri), açlık hipoglisemisi ve postprandiyal hiperglisemi ile karakterize, GLUT2 eksikliğine bağlı Fanconi-Bickel Sendromu en olası tanıdır.
Ayırıcı Tanı Tablosu
| Özellikler | Fanconi-Bickel Sendromu | Glikojen Depo Hastalığı Tip 1 | Renal Tübüler Asidoz | Hipofosfatemik Rikets |
|---|---|---|---|---|
| Genetik | Otozomal resesif | Otozomal resesif | Çeşitli tipler (çoğunlukla otozomal resesif) | X’e bağlı dominant |
| Hepatomegali | Var | Var | Yok | Yok |
| Kan glukozu | Açlık hipoglisemi, postprandiyal hiperglisemi | Hipoglisemi | Normal | Normal |
| İdrar bulguları | Glukozüri, aminoasidüri | Normal | Asidoz, bikarbonat kaybı | Normal |
| Metabolik Asidoz | Var | Yok | Var | Yok |
| Tedavi | Diyet + destek tedavisi | Diyet + destek tedavisi | Alkali tedavi | Fosfat + aktif D vitamini |