Sinirin ön bölümünün tutulması, optik disk hiperemisi papillit (ant.optik nevrit) adını alır.
Optik disk normal ise buna retrobulber nevrit denir.
Yaşlı hastada ani başlayan görme kaybı en sık klinik tablodur.
Retrobulber nevritin kliniğine “hastada görmez doktorda görmez” yakıştırması yapılır (hastada görme kaybı vardır, ancak optik disk normal olduğundan doktor fizik muayenede bir şey göremez). Optik disk ve komşu retinanın tutulması ise optik nöroretinit olarak tanımlanmaktadır.
Görme alan defektleri, görme keskinliğinde azalma,
Pupilla anormallikleri vardır.
Skotomlar mevcut
Marcus Gunn fenomeni (afferent pupilla defektleri)
Retrobulber ise göz hareketleri esnasında ağrı olabilir
Optik Nevrit (ON) – Tanım ve Klinik
Optik nevrit, optik sinirin inflamasyonudur ve genellikle görme kaybı ve ağrı ile karakterizedir. En sık 20–45 yaş arası genç erişkinlerde görülür, ama yaşlılarda da farklı etyolojilerle karşımıza çıkabilir.
Sınıflandırma:
| Tip | Açıklama |
|---|---|
| Papillit (Anterior ON) | Optik diskte hiperemi, şişlik vardır. Fundus muayenesinde görünür. |
| Retrobulber Nevrit | Optik disk normal görünür, sinirin arka bölümü tutulmuştur. “Hastada görmez, doktorda görünmez.” |
| Optik Nöroretinit | Optik disk + komşu retina tutulumu. Tipik bulgu: makulada yıldız biçimli eksuda (macular star) |
Klinik Bulgular:
- Ani, ağrılı görme kaybı (göz hareketleriyle artan ağrı → özellikle retrobulberde)
- Görme alanı defektleri (özellikle santral skotom)
- Görme keskinliğinde azalma
- Renk görme bozukluğu
- Marcus Gunn Pupilla (afferent pupilla defekti)
→ Direkt ışıkta pupilla genişler gibi olur - Pupiller reaktivite anormallikleri
- Başlangıçta genellikle tek taraflıdır
Tanı Yöntemleri:
- Klinik tanı ön plandadır
- Görme alanı testi
- Görsel uyarılmış potansiyeller (VEP)
- MRI: Optik sinir tutulumu; multipl skleroz (MS) ile ilişkili mi diye bakılır
- Bazen LP (özellikle atipik vakalarda, enfeksiyöz neden dışlanacaksa)
Ayırıcı Tanı:
- Multipl Skleroz (MS) (en sık ilişkili hastalık!)
- NMO (nöromiyelitis optika)
- Enfeksiyöz (HSV, VZV, Lyme, sifiliz)
- Otoimmün hastalıklar (SLE, Behçet)
- İskemik optik nöropati (yaşlılarda ayırıcı tanıda!)
- Toksik/nutritional optik nöropati
Tedavi:
- Yüksek doz IV metilprednizolon (örneğin 1 g/gün, 3–5 gün)
- Ardından kısa süreli oral steroid
- Steroidler iyileşmeyi hızlandırır ancak uzun vadede görme üzerine etkisi sınırlı
- Altta yatan nedene göre spesifik tedavi (örneğin MS varsa immunmodülatörler)
Klinik Not:
- İlk atak olarak optik nevrit, sıklıkla MS’in ilk belirtisi olabilir.
- MRI’da beyaz cevherde demiyelinizan plaklar saptanması, MS riskini artırır.
Kısa Klinik Kod:
GÖZ AĞRISI + GÖRME KAYBI + NORMAL FUNDUS? → RETROBULBER NEVRİTİ
Optik nevrit, görme sinirinin iltihaplanması durumudur ve tutulum yerine göre farklı adlandırmalar alır:
Optik Nevrit Türleri ve Özellikleri
- Papillit (Anterior Optik Nevrit):
- Sinirin ön bölümünün tutulması durumudur.
- Oftalmoskopik muayenede optik diskte hiperemi (kızarıklık) ve şişlik (papil ödemi) görülür. Bu nedenle doktor fizik muayenede göz dibinde anormallik gözlemleyebilir.
- Retrobulber Nevrit:
- Optik diskin normal göründüğü durumdur, yani iltihap optik sinirin göz küresinin arkasındaki kısmındadır.
- Klinikte buna sıkça “hastada görmez doktorda görmez” yakıştırması yapılır. Bu ifade, hastanın ciddi görme kaybı yaşamasına rağmen, göz dibi muayenesinde (oftalmoskopide) optik diskin normal görünmesi nedeniyle doktorun doğrudan bir anormallik görememesini çok iyi açıklar.
- Optik Nöroretinit:
- Optik disk ve komşu retinanın tutulması durumudur. Hem optik sinir hem de retinayı etkileyen bir iltihaplanmayı ifade eder.
Genel Klinik Bulgular
Optik nevritin temel klinik belirtileri şunlardır:
- Ani Başlayan Görme Kaybı: Özellikle yaşlı hastalarda ani başlayan, genellikle tek taraflı görme kaybı en sık görülen klinik tablodur. Görme keskinliğinde belirgin bir azalma meydana gelir.
- Görme Alan Defektleri: Hastalar görme alanlarında kısmi kayıplar yaşayabilirler.
- Skotomlar: Görme alanında kör noktalar veya az görme alanları (skotomlar) oluşabilir. Merkezi veya santroçekal skotomlar sık görülür.
- Pupilla Anormallikleri: Optik sinirdeki hasar nedeniyle pupillalarda anormallikler görülebilir.
- Marcus Gunn Fenomeni (Afferent Pupilla Defekti): Bu, optik nevritin önemli ve spesifik bir bulgusudur. Etkilenen göze ışık tutulduğunda pupillanın beklenenden daha az daralması veya diğer göze ışık tutulduğunda her iki pupillanın daha belirgin daralmasıdır. Görme sinirinden beyne giden afferent (getirici) sinyal yolundaki bir defekti gösterir.
- Göz Hareketleri Esnasında Ağrı: Özellikle retrobulber nevritte, göz hareketleri sırasında (özellikle yukarı veya dışa bakarken) ağrı sıkça rastlanan bir semptomdur. Bu, göz hareketleriyle optik sinirin gerilmesi ve iltihaplı sinir etrafındaki zarların uyarılmasıyla ilişkilidir.