Transkutanöz elektriksel sinir stimulasyon tedavisinin fizik tedavide asıl kullanım alanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Analjezi
B) Üst motor noron lezyonu
C) Kontraktür tedavisi
D) Karpal tünel sendromu tedavisi
E) Kas atrofisi
Transkutanöz elektriksel sinir stimulasyonunun (TENS) fizik tedavideki asıl kullanım alanı A) Analjezidir.
Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimulasyonu (TENS) ve Analjezi
TENS (Transcutaneous Electrical Nerve Stimulation), cilde yapıştırılan elektrotlar aracılığıyla düşük voltajlı elektrik akımları göndererek sinirleri uyaran, invaziv olmayan bir ağrı yönetimi yöntemidir. TENS’in analjezik (ağrı kesici) etkisi iki ana teoriye dayanır:
- Kapı Kontrol Teorisi (Gate Control Theory): Bu teoriye göre, TENS uygulamasıyla gönderilen elektriksel uyarılar, ağrı sinyallerinden daha hızlı iletilen kalın sinir liflerini (A-beta lifleri) aktive eder. Bu liflerin aktivasyonu, omurilikteki “kapı” adı verilen bir mekanizmayı kapatarak ağrı sinyallerinin beyne ulaşmasını engeller veya azaltır. Bu, anında bir ağrı kesici etki sağlar.
- Endojen Opioid Salınımı Teorisi: Daha uzun süreli TENS uygulamaları veya farklı frekanslarda uygulanan TENS, vücudun kendi doğal ağrı kesicileri olan endorfinler, enkefalinler ve dinorfinler gibi opioid peptitlerin salınımını tetikleyebilir. Bu endojen opioidler, ağrı algısını azaltarak daha kalıcı bir analjezi sağlayabilir.
Bu nedenlerle, TENS kronik ve akut ağrı durumlarında (örneğin bel ağrısı, boyun ağrısı, osteoartrit, nöropatik ağrı, doğum ağrısı, postoperatif ağrı) sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir.
Diğer Seçenekler Neden Daha Az Asıl Kullanım Alanı?
B) Üst motor nöron lezyonu: Üst motor nöron lezyonları (örneğin inme, omurilik yaralanması) spastisiteye neden olabilir. TENS doğrudan spastisite tedavisinde ana yöntem değildir; daha çok fonksiyonel elektrik stimülasyonu (FES) veya diğer yöntemler kullanılır.
C) Kontraktür tedavisi: Kontraktürler, eklemlerdeki hareket kısıtlılıklarıdır. TENS’in doğrudan kontraktür tedavisine etkisi sınırlıdır. Kontraktür tedavisinde germe egzersizleri, splintleme ve manuel terapi daha ön plandadır.
D) Karpal tünel sendromu tedavisi: Karpal tünel sendromu, el bileğindeki bir sinir sıkışmasıdır. TENS, bu durumdaki ağrıyı yönetmek için kullanılabilse de, hastalığın ana tedavisi değildir ve genellikle sendromun nedenini ortadan kaldırmaz. Ağrı kontrolü bu durumda da ana kullanım alanıdır.
E) Kas atrofisi: Kas atrofisi (kas kaybı) tedavisinde TENS doğrudan birincil bir yöntem değildir. Kas atrofisinin önlenmesi veya tedavisi için daha çok nöromüsküler elektrik stimülasyonu (NMES) veya fonksiyonel elektrik stimülasyonu gibi daha yüksek yoğunluklu akımlar kullanan yöntemler tercih edilir.
Sonuç olarak, TENS’in fizik tedavideki temel ve en yaygın kullanım amacı ağrıyı azaltmaktır.
Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu (TENS) Nedir?
TENS, cilt yüzeyine yerleştirilen elektrotlar aracılığıyla sinirleri düşük voltajlı elektriksel uyarılarla stimüle eden bir tedavi yöntemidir.
Fizik Tedavide Kullanım Amacı:
TENS’in asıl ve en yaygın kullanım alanı: Ağrı kontrolü (analjezi) sağlamaktır.
Kullanım mekanizması:
1-Kapı kontrol teorisi (Gate control theory) uyarınca, ciltteki A-beta liflerinin aktivasyonu, omurilik düzeyinde ağrı ileten C ve A-delta liflerinin girişini baskılayabilir.
2-Endorfin salınımı da ağrıyı azaltan diğer bir mekanizmadır.
Diğer şıklar neden yanlış?
B) Üst motor nöron lezyonu: Spastisite gibi durumlarda farklı elektrik stimülasyon yöntemleri (örn. fonksiyonel elektrik stimülasyon) kullanılır, TENS doğrudan bu amaçla kullanılmaz.
C) Kontraktür tedavisi: TENS bu amaçla değil, genellikle kas stimülasyonu gerekirse farklı modaliteler tercih edilir.
D) Karpal tünel sendromu: TENS yardımcı olabilir ama ana tedavi yöntemi değildir.
E) Kas atrofisi: Kas stimülasyonu için NMES (nöromüsküler elektrik stimülasyonu) tercih edilir, TENS kas kasılmasını doğrudan sağlamaz.
Sonuç:
TENS’in fizik tedavideki temel ve asıl kullanım alanı: → AĞRI (analjezi)
Doğru cevap: A) Analjezi
Transkutanöz Elektriksel Sinir Stimülasyonu (TENS) tedavisinin en temel ve yaygın kullanım amacı analjezi (ağrı kontrolü) sağlamaktır.
Açıklama:
A) Analjezi → Doğru cevap. TENS, periferik sinirleri uyararak endojen opioid salınımını artırır ve ağrı yolaklarında modülasyon yapar. Kronik ve akut ağrı tedavisinde (bel ağrısı, nöropatik ağrı, osteoartrit vb.) sık kullanılır.
B) Üst motor nöron lezyonu → TENS, spastisite tedavisinde kullanılabilir, ancak ana endikasyonu değildir.
C) Kontraktür tedavisi → TENS, kontraktür gelişimini önlemede dolaylı etkili olabilir, ancak doğrudan tedavi yöntemi değildir.
D) Karpal tünel sendromu tedavisi → TENS ağrıyı azaltabilir, ancak karpal tünel sendromunda birinci basamak tedavi değildir.
E) Kas atrofisi → TENS kas stimülasyonu yapabilir, ancak kas atrofisinin tedavisinde temel yöntem değildir.
TENS’in birincil kullanım amacı ağrıyı azaltmaktır (analjezi).
Doğru cevap: A) Analjezi