Modifiye radikal boyun diseksiyonu (MRBD), baş ve boyun kanserlerinin cerrahi tedavisinde uygulanan, radikal boyun diseksiyonuna göre daha koruyucu bir cerrahi yöntemdir. Temel hedef, boyundaki kanserli lenf nodlarını çıkarmak olmakla birlikte, radikal diseksiyonda çıkarılan bazı kritik yapılardan bir veya daha fazlasını koruyarak hastanın ameliyat sonrası fonksiyonel ve kozmetik kayıplarını en aza indirmeyi amaçlar.
Neden Modifiye Radikal Boyun Diseksiyonu?
Klasik radikal boyun diseksiyonu (RBD), kanser kontrolü açısından etkili olsa da, sternokleidomastoid kasın (SCM), spinal aksesuar sinirin (SAS – XI. kranial sinir) ve internal juguler venin (İJV) çıkarılması nedeniyle önemli fonksiyonel ve kozmetik sorunlara yol açmaktaydı. Bu durum, omuz hareketlerinde kısıtlılık, boyun deformitesi ve venöz drenaj sorunları gibi komplikasyonlara neden oluyordu.
MRBD, onkolojik prensiplerden ödün vermeden (yani kanser kontrolünü sağlamaya devam ederek) bu morbiditeyi azaltma çabasıyla geliştirilmiştir. Görüntüleme tekniklerindeki ilerlemeler ve kanser biyolojisi hakkındaki daha iyi anlayış, cerrahların hastalığın yayılımını daha doğru tahmin etmelerini ve bu kritik yapıların korunup korunamayacağına karar vermelerini sağlamıştır.
Modifiye Radikal Boyun Diseksiyonunun Kapsamı ve Tipleri
MRBD’de, klasik radikal diseksiyonda olduğu gibi, boyundaki tüm önemli lenf nodu seviyeleri (Seviye I’den V’e kadar) çıkarılır. Fark, yukarıda belirtilen non-lenfatik yapılardan hangilerinin korunduğudur. MRBD, genellikle korunan yapılara göre farklı tiplere ayrılır:
- MRBD Tip I:
- Çıkarılanlar: Lenf nodu seviyeleri I-V, Sternokleidomastoid Kas (SCM), İnternal Juguler Ven (İJV).
- Korunan: Spinal Aksesuar Sinir (SAS).
- Önemi: Bu tip, özellikle omuz fonksiyonunun korunması hedeflendiğinde tercih edilir, çünkü SAS’ın korunması trapezius kasının fonksiyonunu büyük ölçüde sürdürmesine yardımcı olur.
- MRBD Tip II:
- Çıkarılanlar: Lenf nodu seviyeleri I-V, Sternokleidomastoid Kas (SCM).
- Korunanlar: Spinal Aksesuar Sinir (SAS) ve İnternal Juguler Ven (İJV).
- Önemi: Hem omuz fonksiyonu hem de boyun venöz drenajı korunmaya çalışılır. Bu, kozmetik ve fonksiyonel sonuçlar açısından daha iyidir.
- MRBD Tip III (Fonksiyonel Boyun Diseksiyonu olarak da bilinir):
- Çıkarılanlar: Lenf nodu seviyeleri I-V.
- Korunanlar: Spinal Aksesuar Sinir (SAS), İnternal Juguler Ven (İJV) ve Sternokleidomastoid Kas (SCM).
- Önemi: Bu, en koruyucu MRBD tipidir. Tüm lenf nodu seviyeleri çıkarılırken, boynun ana damar, sinir ve kas yapıları korunur. Ancak, bu tip sadece tümör bu kritik yapılara invaze olmamışsa uygulanabilir.
Endikasyonlar
MRBD, genellikle şu durumlarda tercih edilir:
- Boyunda klinik olarak kanıtlanmış metastatik lenf nodları (N+ boyun).
- Primer tümörün, çıkarılan lenf nodu bölgelerindeki non-lenfatik yapılara invazyon göstermediği durumlar.
- Hastanın fonksiyonel ve kozmetik sonuçların önemli olduğu durumlar.
MRBD’nin Avantajları
- Daha Az Morbidite: Klasik radikal diseksiyona göre daha az fonksiyonel ve kozmetik sorunlara yol açar.
- Daha İyi Yaşam Kalitesi: Omuz fonksiyonunun ve boyun estetiğinin korunması, hastanın günlük yaşam aktivitelerine dönüşünü kolaylaştırır.
- Benzer Onkolojik Sonuçlar: Uygun seçilmiş hastalarda, kanser kontrolü ve sağkalım oranları açısından radikal diseksiyon kadar etkili olduğu gösterilmiştir.
Modifiye radikal boyun diseksiyonu, baş ve boyun kanseri tedavisinde kişiselleştirilmiş cerrahi yaklaşımların bir örneğidir. Hangi diseksiyon tipinin uygulanacağına, tümörün evresi, yayılımı, histolojisi ve hastanın genel durumu gibi birçok faktör göz önünde bulundurularak cerrah tarafından karar verilir.