Aşağıdakilerden hangisinin majör bir travmaya vücudun verdiği metabolik yanıtlardan biri olması en az olasıdır
- Pozitif nitrojen dengesi
- Kaslarda proteoliz
- Glukoneogenez
- İnsülin direnci
- Lipoliz
Majör bir travmaya vücudun verdiği metabolik yanıtlardan en az olası olanı a) Pozitif nitrojen dengesidir.
Açıklama:
Majör travma, yanık veya ciddi enfeksiyon gibi durumlarda vücut katabolik bir faza girer.
Bu süreçte: Kas proteolizi (kas yıkımı) artar (b). Glukoneogenez (glikojen depoları tükenince yeni glukoz üretimi) hızlanır (c). İnsülin direnci gelişir (glukoz kullanımı azalır, enerji yağ ve proteinlerden sağlanır) (d). Lipoliz (yağ dokusunun yıkımı) artar (e).
Ancak pozitif nitrojen dengesi, vücudun protein sentezinin yıkımı aştığı anabolik bir durumdur (örneğin, büyüme veya iyileşme dönemlerinde görülür). Travma sonrası ise negatif nitrojen dengesi (protein yıkımı > sentezi) beklenir.
Doğru cevap: A (Pozitif nitrojen dengesi).
———-
Majör bir travmaya vücudun verdiği metabolik yanıtlardan biri olması en az olası olan a) Pozitif nitrojen dengesi‘dir.
Majör Travmaya Vücudun Metabolik Yanıtı
Majör travma, vücutta karmaşık ve sistemik bir stres yanıtını tetikler. Bu yanıtın amacı, enerji sağlamak ve iyileşme sürecini desteklemek için vücut kaynaklarını mobilize etmektir. Bu metabolik değişiklikler genellikle katabolik niteliktedir, yani vücut dokularını parçalamaya yöneliktir.
- Pozitif nitrojen dengesi: Nitrojen dengesi, vücuda alınan nitrojen (çoğunlukla proteinlerden) ile vücuttan atılan nitrojen (üre, kreatinin vb. şeklinde) arasındaki farkı ifade eder. Pozitif nitrojen dengesi, alınan nitrojenin atılandan fazla olduğu, yani vücudun protein sentezinin (anabolizma) protein yıkımından (katabolizma) daha fazla olduğu durumu ifade eder. Bu, büyüme, iyileşme ve doku oluşumu dönemlerinde görülür. Majör travma gibi stres durumlarında ise tam tersi bir durum, yani negatif nitrojen dengesi görülür. Vücut enerji ihtiyacını karşılamak ve akut faz proteinleri gibi gerekli molekülleri üretmek için kas proteinlerini yıkar. Bu da atılan nitrojenin alınan nitrojenin üzerine çıkmasına neden olur. Dolayısıyla, pozitif nitrojen dengesi travmaya verilen metabolik yanıtlardan biri olması en az olasıdır.
- Kaslarda proteoliz (b): Travma sonrası kortizol ve katekolaminler gibi stres hormonlarının artışı, kas proteinlerinin amino asitlere parçalanmasını (proteoliz) tetikler. Bu amino asitler, glukoneogenez için hammadde sağlar ve yaralanan dokuların onarımı ile akut faz proteinlerinin sentezinde kullanılır. Bu, majör travmaya verilen tipik bir yanıttır.
- Glukoneogenez (c) Travma sonrası, kan şekeri düzeyini artırmak ve hücrelere enerji sağlamak için glukoneogenez (glikozun non-karbonhidrat kaynaklardan üretilmesi) artar. Amino asitler (kas proteolizinden gelen), laktat ve gliserol, glukoneogenezde kullanılan ana substratlardır. Bu da majör travmaya verilen tipik bir yanıttır.
- İnsülin direnci (d): Travma ve stres hormonları (katekolaminler, kortizol, glukagon) insülinin hücrelerdeki etkisini azaltır, bu da insülin direncine yol açar. İnsülin direnci, hücrelerin glikozu daha az kullanmasına ve kan glikoz düzeylerinin yükselmesine (stres hiperglisemisi) neden olur. Bu da majör travmaya verilen tipik bir yanıttır.
- Lipoliz (e) Travma sonrası artan stres hormonları (özellikle katekolaminler), trigliseritlerin yağ dokusundan serbest yağ asitlerine ve gliserole parçalanmasını (lipoliz) uyarır. Bu serbest yağ asitleri, enerji için alternatif bir yakıt kaynağı sağlar. Bu da majör travmaya verilen tipik bir yanıttır.
Özetle, majör travma, vücudun enerji depolarını mobilize ettiği ve doku yıkımını artırdığı katabolik bir duruma yol açar. Bu nedenle, anabolik bir süreç olan pozitif nitrojen dengesi bu yanıtın bir parçası değildir; aksine, negatif nitrojen dengesi beklenir.
————————-
Majör travma, ağır cerrahi, yanık, sepsis veya büyük yaralanmalar gibi durumlar vücutta katabolik bir stres yanıtı oluşturur. Bu süreç, bağışıklık sistemini aktive eder ve enerji ihtiyacını karşılamak üzere metabolik sistemleri harekete geçirir.
Travmaya Metabolik Yanıtın Özellikleri:
- Kaslarda proteoliz; Kas proteinleri parçalanır → aminoasitler glukoneogenezde kullanılır.Olası ve sık.
- Glukoneogenez; Özellikle karaciğerde, laktat, amino asitler ve gliserolden yeni glukoz sentezi. Olası.
- İnsülin direnci; Travma sonrası sitokinlerin ve stres hormonlarının etkisiyle gelişir. Olası.
- Lipoliz; Enerji sağlamak için yağ dokusu parçalanır → serbest yağ asitleri ve gliserol açığa çıkar. Olası.
- Pozitif nitrojen dengesi; Pozitif denge, yapımın (anabolizma) yıkımdan (katabolizma) fazla olduğu durumu tanımlar. Travmada ise negatif nitrojen dengesi görülür → protein yıkımı artar. En az olası.
Sonuç:
Travmaya vücudun verdiği metabolik yanıtta pozitif nitrojen dengesi beklenmez, aksine negatif nitrojen dengesi oluşur.
Doğru cevap: a) Pozitif nitrojen dengesi