Acil servise çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve hemoptizi nedeniyle getirilen 45 yaşındaki kadın hastanın öyküsünden, kısa süre önce östrojen tedavisi başlandığı öğreniliyor. Fizik muayenesinde kan basıncı 85/45 mmHg, kalp tepe atımı 125/dakika, solunum sayısı 22/dakika olarak bulunuyor. Sağ bacağında kızarıklık, hassasiyet ile gode bırakan bir ödem saptanıyor. Bu hasta için en olası tanı aşağıdakilerden hangisidir?
- Pulmoner emboli
- Akut koroner sendrom
- Miyokard enfarktüsü
- Akciğer ödemi
- Plörezi
Bu 45 yaşındaki kadın hastanın klinik tablosu (çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, hemoptizi), kısa süre önce başlanan östrojen tedavisi öyküsü, hipotansiyon (85/45 mmHg), taşikardi (125/dakika), takipne (22/dakika) ve özellikle sağ bacakta kızarıklık, hassasiyet ile gode bırakan ödem bulunması, en olası tanının a) Pulmoner emboli olduğunu düşündürmektedir.
Pulmoner Emboli (PE) ve Klinik Bulgular
Pulmoner emboli, genellikle bacaklardaki derin venlerden (derin ven trombozu – DVT) kaynaklanan bir kan pıhtısının akciğer atardamarlarını tıkaması sonucu ortaya çıkan hayatı tehdit edici bir durumdur. Hastanın bulguları PE’nin tipik özelliklerini yansıtır:
- Ani Başlangıçlı Semptomlar: Çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve hemoptizi (kanlı balgam) PE’nin klasik semptomlarıdır ve sıklıkla ani başlangıçlıdır.
- Östrojen Tedavisi: Östrojen tedavisi (örn. oral kontraseptifler, hormon replasman tedavisi), tromboz riskini artıran önemli bir risk faktörüdür. Bu, hastanın venöz tromboembolizm geliştirme olasılığını yükseltir.
- Fizik Muayene Bulguları:
- Hipotansiyon (85/45 mmHg): Büyük pulmoner embolilerde, akciğer damar yatağının ani tıkanması sağ kalp yetmezliğine ve sistemik kan basıncında düşüşe neden olabilir.
- Taşikardi (125/dakika): Vücudun oksijen eksikliğine ve strese yanıt olarak kalp hızını artırması.
- Takipne (22/dakika): Nefes darlığına bağlı solunum sayısının artması.
- Sağ Bacakta Kızarıklık, Hassasiyet ve Gode Bırakan Ödem: Bu bulgular, pıhtının kaynağı olan derin ven trombozunun (DVT) karakteristik işaretleridir. DVT, PE’nin en yaygın nedenidir.
Diğer Seçenekler Neden Daha Az Olası?
- b) Akut Koroner Sendrom (AKS) / c) Miyokard Enfarktüsü (ME): Kalp krizi (ME) veya AKS, tipik olarak göğüs ağrısı (sıklıkla sıkıştırıcı, baskılayıcı, sol kola yayılan) ve nefes darlığı ile seyreder. Ancak, hastanın DVT bulguları (bacak ödemi) ve özellikle hemoptizi (kanlı balgam) ME veya AKS için tipik değildir. Ayrıca, genç bir kadında östrojen tedavisi varken PE daha olasıdır.
- d) Akciğer Ödemi: Akciğer ödemi genellikle kalp yetmezliğine bağlı nefes darlığı, öksürük ve bazen pembe, köpüklü balgam ile seyreder. Göğüs ağrısı ve hemoptizi bu kadar belirgin olmaz. Ayrıca DVT bulgusu (bacakta ödem) akciğer ödemini doğrudan açıklamaz.
- e) Plörezi: Plevra iltihabıdır ve genellikle plöretik tipte (nefes alıp vermekle artan) göğüs ağrısı ile karakterizedir. Nefes darlığı ve öksürük olabilir, ancak hipotansiyon, çarpıntı, hemoptizi ve DVT bulguları ile bu kombinasyon, basit bir plöreziden ziyade altta yatan daha ciddi bir durumu (PE gibi) düşündürür.
Bu nedenle, hastanın klinik tablosu ve risk faktörleri göz önüne alındığında, pulmoner emboli en olası tanıdır.
————————————–
Bu hastanın klinik durumu aşağıdaki nedenlerle pulmoner emboli (PE) lehinedir:
🔍 Öykü ve Bulgular:
- Çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, hemoptizi: Pulmoner embolinin tipik semptomlarıdır.
- Hipotansiyon (85/45 mmHg) ve taşikardi (125/dk): Massif PE’de görülebilir; kardiyojenik şoka işaret eder.
- Sağ bacakta kızarıklık, hassasiyet, gode bırakan ödem: Derin ven trombozu (DVT) bulgusu. PE sıklıkla DVT’nin komplikasyonudur.
- Yakın zamanda başlanan östrojen tedavisi: Venöz tromboembolizm için bilinen risk faktörüdür (özellikle oral kontraseptif veya hormon replasman tedavisi ile artar).
Doğru Yanıt: a) Pulmoner emboli
Klinik Not:
- Pulmoner emboli, DVT’ye bağlı trombüsün akciğer arterlerine göç etmesiyle olur.
- Hemoptizi, plevral bazlı göğüs ağrısı, nefes darlığı klasik triaddır.
- Östrojen tedavisi, malignite, immobilizasyon ve cerrahi gibi durumlar PE riskini artırır.
- Tanıda D-dimer, BT anjiyografi, ventilasyon-perfüzyon sintigrafisi ve alt ekstremite Doppler USG kullanılır