Chopart, Lisfranc ve Syme Ampütasyonu; Chopart amputasyonu, talonaviküler ve kalkaneoküboid eklemler seviyesinden yapılır. Lisfranc amputasyonu, tarsometatarsal eklemler seviyesinden uygulanır. Syme amputasyonu, dezartikülasyon gösteren malleollerin rezeksiyonu ve topuk yastığının korunmasını içeriri ve tibiotalar eklemde gerçekleşir 

Amputasyonlar, ekstremitenin bir kısmının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Ayakta yapılan amputasyonlar, hastanın yürüme yeteneğini ve protez uyumunu etkilediği için özel öneme sahiptir. Chopart, Lisfranc ve Syme amputasyonları, ayakta farklı seviyelerden yapılan ve kendine özgü avantajları, dezavantajları ve endikasyonları olan cerrahi prosedürlerdir.

İşte bu üç amputasyonun karşılaştırması:

1. Chopart Amputasyonu

• Anatomik Seviye: Ayak bileği eklemini (talokrural eklem) ve ayak bileği hareketini sağlayan kemikleri (talus ve kalkaneus) koruyarak, orta ayağın (midfoot) çıkarılmasıdır. Kesim hattı talonaviküler ve kalkaneokuboid eklemlerden geçer.
• Kalan Kısımlar: Talus ve kalkaneus (arka ayak kemikleri) ve dolayısıyla ayak bileği eklemi korunur.
• Avantajları:
  • Ayak bileği hareketleri (plantar fleksiyon ve dorsifleksiyon) korunur.
  • Daha uzun bir güdük sağlar, bu da daha iyi protez uyumu ve daha estetik bir görünüm sağlayabilir.
  • Bazı durumlarda protezsiz de kısa mesafeli yürüme mümkün olabilir.
• Dezavantajları ve Komplikasyonlar:
  • En önemli komplikasyon **”ekin deformitesi”**dir. Ayak dorsifleksör kaslarının (ön kaval kemiği kasları) kesilmesi ve plantar fleksör kasların (arka baldır kasları) sağlam kalması nedeniyle ayak ucu aşağı doğru (plantar fleksiyona) yönelir. Bu durum, protez kullanımını zorlaştırır ve tekrarlayan ülserlere yol açabilir.
  • Yüksek revizyon oranı (başarısızlık durumunda daha üst seviyeden amputasyon).
  • Özel protez veya ortez gerektirir.
• Endikasyonlar: Ayağın ön ve orta kısmını etkileyen travmalar, ciddi enfeksiyonlar, iskemik doku kaybı.

2. Lisfranc Amputasyonu

• Anatomik Seviye: Tarsometatarsal eklem hattından yapılan amputasyondur. Bu eklem hattı, ayağın tarsal kemikleri (küboid, kuneiformlar) ile metatars kemiklerini birbirine bağlar. Yani, tüm metatars kemikleri ve parmaklar çıkarılır.
• Kalan Kısımlar: Tarsal kemikler (naviküler, küboid, kuneiformlar, talus, kalkaneus) ve dolayısıyla ayak bileği eklemi korunur.
• Avantajları:
  • Chopart’a göre ekin deformitesi riski daha düşüktür, çünkü tarsometatarsal eklemlerin stabilize edilmesi daha kolaydır.
  • Daha kısa bir güdük olsa da, ayak bileği fonksiyonları korunur.
• Dezavantajları ve Komplikasyonlar:
  • Chopart’a göre daha kısa bir ayak güdüğü kalır.
  • Yine de özel bir protez veya ortez gereklidir.
  • Güdük ucunda yük taşıma problemleri olabilir.
• Endikasyonlar: Ayak parmaklarını ve metatars kemiklerini etkileyen travmalar, enfeksiyonlar, iskemik doku kaybı veya tümörler.

3. Syme Amputasyonu

• Anatomik Seviye: Ayak bileği eklemi seviyesinden yapılan bir amputasyondur. Ayak bileği ekleminin altındaki tüm ayak kısmı (talus, kalkaneus dahil) çıkarılır. Baldır kemiklerinin (tibia ve fibula) uçları korunur ve topuk yastığı (heel pad) korunarak güdüğün altına taşınır.
• Kalan Kısımlar: Tibia ve fibula’nın distal uçları korunur, ancak ayak bileği eklemi çıkarılır. Topuk yastığı güdüğün ucunda kalır.
• Avantajları:
  • En önemli avantajı, terminal yük taşıma yeteneğidir. Korunan topuk yastığı sayesinde hasta, protez kullanmadan kısa mesafeler için güdük üzerinde basabilir. Bu, gece tuvalete gitme gibi durumlarda oldukça pratiktir.
  • Daha iyi protez uyumu ve daha stabil bir güdük.
  • Diz altı amputasyonuna göre daha iyi kozmetik sonuç.
• Dezavantajları ve Komplikasyonlar:
  • Diğer ayak amputasyonlarına göre cerrahi olarak daha karmaşıktır.
  • Topuk yastığı mobilitesi veya nekrozu (doku ölümü) gibi komplikasyonlar görülebilir.
  • Yine de özel bir protez gerektirir.
• Endikasyonlar: Ayak bileği veya ayağın tamamını etkileyen ciddi travmalar, enfeksiyonlar (diyabetik ayak), iskemik gangren, doğuştan anomaliler veya tümörler.

Karşılaştırma Tablosu

Chopart amputasyonu, talonaviküler ve kalkaneoküboid eklemler seviyesinden yapılır.

Lisfranc amputasyonu, tarsometatarsal eklemler seviyesinden uygulanır.

Syme amputasyonu, dezartikülasyon gösteren malleollerin rezeksiyonu ve topuk yastığının korunmasını içerir ve tibiotalar eklemde gerçekleşir

Bu üç amputasyon tipi de, uygun seçildiğinde ve iyi yönetildiğinde hastalara anlamlı bir fonksiyonel iyileşme sağlayabilir. Cerrahi seçimi, hastanın durumu, lezyonun yaygınlığı, vasküler durumu ve rehabilitasyon potansiyeli göz önünde bulundurularak multidisipliner bir yaklaşımla yapılmalıdır.