Enterobius vermicularis, halk arasında kıl kurdu olarak bilinen bir insan parazitidir. Özellikle çocuklarda sık görülen bir enfeksiyondur. Genellikle semptomsuz seyreder veya anal bölgede kaşıntıya neden olur. Ancak, nadir durumlarda apendikse yerleşerek apandisite (apendiksin iltihaplanması) neden olabilir. Parazitin apendiksin lümenini tıkaması veya mukozal hasara yol açmasıyla inflamasyon gelişebilir.
Bu durum, apandisit vakalarının küçük bir yüzdesinden sorumludur, ancak cerrahi olarak çıkarılan apendiks örneklerinde Enterobius vermicularis’in varlığı tespit edilebilir.
Apandisite neden olabilen parazitler arasında en sık suçlanan organizma: Enterobius vermicularis (Kıl kurdu)
Özellikleri: İnce ve küçük bir nematoddur (yuvarlak solucan).Özellikle çocuklarda yaygındır.En sık perianal kaşıntı ile başvurur. Kadınlarda vajinit, üriner enfeksiyonlar ve nadiren appendiksin lümenine göç ile apandisit yapabilir.
Apandisit Mekanizması: Parazit, appendiksin lümenine yerleşip mekanik tıkanıklık ve lokal inflamasyona neden olabilir.Ancak enfekte appendikslerin histolojisinde sıklıkla gerçek inflamasyon yoktur, bu nedenle “paraziter apandisit” genellikle hafif seyreder.
Tanı: Perianal sellofan bant testi (sabaha karşı yumurta tespiti için)Nadir olarak cerrahi sırasında apendikste görülür Histopatolojik incelemede apendiks lümeninde parazit saptanabilir
Tedavi: Mebendazol veya albendazol (tek doz + 2 hafta sonra tekrar doz)Tüm ev halkına tedavi verilmesi önerilir
Not: Enterobius, apandisit dışında ektopik migrasyon ile başka komplikasyonlara da neden olabilir: peritonit, salpenjit, ektopik gebelik gibi.
Vaka Senaryosu
17 yaşında kız hasta, acil servise sağ alt kadran ağrısı ve bulantı şikayetleri ile başvuruyor. Ağrı 1 gün önce başlamış, giderek artmış. Ateş: 37.8°C. Muayenede sağ alt kadranda rebound ve defans var.
Hasta birkaç haftadır gece artan perianal kaşıntı yaşadığını da belirtiyor.
Laboratuvar Bulguları: Lökositoz: Hafif (WBC: 11.500/mm³),
Ek Bilgi:Sellofan bant testi: Yumurtalar pozitif
SORU:
Bu hastada en olası etiyolojik etken aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ascaris lumbricoides
B) Taenia saginata
C) Enterobius vermicularis
D) Giardia lamblia
E) Trichuris trichiura
Doğru Yanıt: C) Enterobius vermicularis
Vaka Özeti: Sağ alt kadran ağrısı + perianal kaşıntı → Enterobius düşündürür. Apandikste hafif inflamasyon + parazit yumurtaları → Paraziter apandisit. Cerrahi sırasında appendiks lümeninde parazit saptanabilir .Mebendazol / Albendazol ile tedavi edilir.
Enterobius vermicularis – Mini Quiz
1. Soru
6 yaşındaki bir çocuk, annesi tarafından sık sık gece uykudan uyanma ve perianal kaşıntı şikayetiyle getiriliyor. Fizik muayenede belirgin bulgu saptanmıyor.
Tanıda kullanılacak en uygun yöntem aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dışkı mikroskobisi
B) Perianal sellofan bant testi
C) Serolojik test
D) Rektal biyopsi
E) ELISA ile antijen saptanması
2. Soru
11 yaşındaki bir çocuk, sağ alt kadran ağrısı nedeniyle apandektomi geçirmiştir. Histopatolojik incelemede apendiks lümeninde nematod görülmüştür.
Bu parazitin en olası bulaşma yolu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kontamine et tüketimi
B) Deri yoluyla larval penetrasyon
C) Fekal-oral yolla yumurta alınması
D) Sivrisinek ısırığı
E) Solunum yoluyla bulaş
3. Soru
Aşağıdaki hastalıklardan hangisi Enterobius vermicularis enfeksiyonunun nadiren neden olabileceği komplikasyonlardandır?
A) Vulvovajinit
B) Salpenjit
C) Üriner sistem enfeksiyonu
D) Hepatik amebiyaz
E) Apandisit
4. Soru
Enterobius vermicularis enfeksiyonu tanısı almış bir çocuk ve ailesi için aşağıdaki yaklaşımlardan hangisi yanlıştır?
A) Evdeki tüm bireyler tedavi edilmelidir
B) Tedavi ilaçtan 2 hafta sonra tekrar edilmelidir
C) Kişisel hijyen eğitimi verilmelidir
D) İmmünsupresif tedavi gereklidir
E) Oyuncaklar ve çarşaflar dezenfekte edilmelidir
5. Soru
Aşağıdaki antiparaziter ilaçlardan hangisi Enterobius vermicularis tedavisinde en sık kullanılır?
A) Metronidazol
B) Praziquantel
C) Mebendazol
D) Ivermektin
E) Nitazoksanid
Cevap Anahtarı
- B) Perianal sellofan bant testi
- C) Fekal-oral yolla yumurta alınması
- D) Hepatik amebiyaz (Bu Entamoeba histolytica‘ya aittir)
- D) İmmünsupresif tedavi gereklidir (yanlıştır)
- C) Mebendazol