Aşağıdakilerden hangi hücre yüzey molekülü, daha önce karşılaşmadığı bir virüs ile infekte olan insan hücrelerinden tip-1 interferon üretimi için gerekli sinyal iletisinde rol alan reseptörlerden birisi değildir?
A) Toll-like reseptör-2
B) Toll-like reseptör-3
C) Toll-like reseptör-7
D) Toll-like reseptör-8
E) Toll-like reseptör-9
Virüslerle enfekte olan hücrelerden Tip-1 interferon (IFN-α ve IFN-β) üretimi, doğal bağışıklık sisteminin viral enfeksiyonlara karşı ilk savunma hatlarından biridir. Bu süreçte, hücreler viral nükleik asitleri tanıyan özel reseptörler aracılığıyla sinyal alırlar. Toll-like Reseptörler (TLR’lar), bu tanıma sisteminin önemli bir parçasıdır.
Şıklara tek tek bakalım ve hangi TLR’lerin viral nükleik asitleri tanıdığını değerlendirelim:
- A) Toll-like reseptör-2 (TLR-2): TLR-2, genellikle bakteriyel lipoproteinleri, peptidoglikanları ve lipoteikoik asit gibi hücre duvarı bileşenlerini tanır. Virüsleri doğrudan tanımada birincil rolü yoktur.
- B) Toll-like reseptör-3 (TLR-3): TLR-3, viral çift sarmallı RNA’yı (dsRNA) tanır. Bu, birçok virüsün replikasyon döngüsü sırasında ürettiği bir yapıdır. TLR-3 aktivasyonu, Tip-1 interferon üretimini güçlü bir şekilde tetikler.
- C) Toll-like reseptör-7 (TLR-7): TLR-7, viral tek sarmallı RNA’yı (ssRNA) tanır. Özellikle influenza virüsü, HIV gibi ssRNA virüslerinin tanınmasında kritik rol oynar. Bu da Tip-1 interferon üretimini başlatır.
- D) Toll-like reseptör-8 (TLR-8): TLR-8, TLR-7 gibi viral tek sarmallı RNA’yı (ssRNA) tanır. İnsanlarda TLR-7 ve TLR-8’in fonksiyonları arasında kısmen örtüşme vardır ve her ikisi de viral enfeksiyonlara yanıt olarak Tip-1 interferon üretiminde rol oynar.
- E) Toll-like reseptör-9 (TLR-9): TLR-9, viral veya bakteriyel CpG motifli DNA’yı tanır. Bu, özellikle DNA virüslerinin tanınmasında önemli olup, Tip-1 interferon üretimini tetikler.
Soruda “daha önce karşılaşmadığı bir virüs ile infekte olan insan hücrelerinden Tip-1 interferon üretimi için gerekli sinyal iletisinde rol alan reseptörlerden birisi değildir” denmektedir. Virüslerin tanınmasında anahtar rol oynayan TLR’ler 3, 7, 8 ve 9’dur (nükleik asit tanıma). TLR-2 ise başlıca bakteriyel bileşenleri tanır.
Bu nedenle, viral enfeksiyonlara karşı Tip-1 interferon üretiminde birincil rol oynamayan reseptör TLR-2‘dir.
Doğru Cevap: A) Toll-like reseptör-2