Aşağıdakilerden hangisi doğal bağışıklıkta rol oynamaz?
A) Makrofaj mannoz reseptörü
B) Plazma C-reaktif protein
C) Toll-like reseptörü
D) B hücre reseptörü
E) Plazma mannoz bağlayan lektin
Doğal bağışıklık (innate immunity) ve kazanılmış (adaptif) bağışıklık, vücudun savunma sisteminin iki ana koludur. Doğal bağışıklık, hızlı ve spesifik olmayan bir yanıt verirken, kazanılmış bağışıklık daha yavaş gelişir ancak patojene karşı çok spesifik ve hafızalı bir yanıt oluşturur.
Şıklara tek tek bakalım:
- A) Makrofaj mannoz reseptörü: Makrofajlar, doğal bağışıklığın önemli hücreleridir. Mannoz reseptörleri, patojenlerin yüzeyindeki karbonhidrat yapılarını (örneğin bakteri ve mantar hücre duvarındaki mannozu) tanıyarak fagositozu ve iltihabı tetikler. Bu, doğal bağışıklığın bir parçasıdır.
- B) Plazma C-reaktif protein (CRP): CRP, karaciğerde sentezlenen ve akut faz reaktanlarından biridir. Patojenlerin yüzeyindeki fosforilkolin gibi maddelere bağlanarak kompleman sistemini aktive eder ve fagositozu kolaylaştırır. Bu da doğal bağışıklık yanıtının bir bileşenidir.
- C) Toll-like reseptörü (TLR): TLR’ler, doğal bağışıklık hücrelerinde (makrofajlar, dendritik hücreler vb.) bulunan ve patojenle ilişkili moleküler kalıpları (PAMPs – Pathogen-Associated Molecular Patterns) tanıyan reseptörlerdir. Bakteriyel lipopolisakkarit (LPS), viral nükleik asitler gibi yapıları tanıyarak iltihabi yanıtı başlatırlar. Doğal bağışıklığın temel tanıma mekanizmalarındandır.
- D) B hücre reseptörü (BCR): B hücre reseptörü, B lenfositlerinin yüzeyinde bulunan, antijenleri spesifik olarak tanıyan bir immünoglobulindir (antikora benzer yapıdadır). B hücreleri ve B hücre reseptörleri, kazanılmış (adaptif) bağışıklık sisteminin anahtar bileşenleridir. B hücreleri, antijen tanındıktan sonra plazma hücrelerine dönüşerek spesifik antikorlar üretir. Bu süreç, doğal bağışıklıktan farklı olarak patojene özgüdür ve hafıza oluşumuna yol açar.
- E) Plazma mannoz bağlayan lektin (MBL): MBL, kompleman sisteminin lektin yolunu aktive eden bir proteindir. Mikroorganizmaların yüzeyindeki mannoz gibi şeker kalıplarına bağlanarak kompleman kaskadını başlatır ve patojenlerin opsonizasyonunu (fagositoz için işaretlenme) ve lizisini sağlar. Bu da doğal bağışıklıkta yer alan bir savunma mekanizmasıdır.
Bu bilgilere göre, B hücre reseptörü adaptif (kazanılmış) bağışıklıkta rol oynarken, diğerleri doğal bağışıklıkta görev alır.
Doğru Cevap: D) B hücre reseptörü