Kistik Fibrozis (KF), CFTR (Cystic Fibrosis Transmembrane Conductance Regulator) geninde görülen mutasyonlara göre farklı tipler (sınıflar) altında incelenir. Bu sınıflandırma, CFTR proteininin sentezi, işlenmesi ve fonksiyonundaki bozukluğun türüne göre yapılır ve 6 ana mutasyon sınıfı vardır:
Kistik Fibrozis CFTR Mutasyon Tipleri (1–6):
| Tip | Bozukluk Mekanizması | CFTR Proteini Durumu | Klinik Şiddet |
| Tip I | Protein sentezi yok | Hiç CFTR yok | Şiddetli |
| Tip II | Hatalı katlanma → endoplazmik retikulumda yıkım | Hücre zarına ulaşamaz (örn: ΔF508 mutasyonu) | Şiddetli |
| Tip III | Hücre zarında ama kanal açılmaz (gating defekti) | Fonksiyonsuz kanal | Şiddetli |
| Tip IV | Kanalın iletim yeteneği azalmıştır | Fonksiyon kısmi | Hafif |
| Tip V | CFTR ekspresyonu azalmış (mRNA düzeyinde azalma) | Sayıca az CFTR | Hafif |
| Tip VI | Hücre zarındaki CFTR proteini stabil değildir → hızlı yıkılır | Kararsız yüzey proteini | Hafif / Orta |
Klinik Anlamları:
- Tip 1–2–3 (Şiddetli Tipler):
- <%10 rezidüel CFTR aktivitesi
- Klasik KF: Erken başlangıçlı, pankreatik yetmezlikli, ciddi akciğer tutulumlu
- Tip 4–5–6 (Hafif Tipler):
- <%20 CFTR aktivitesi
- Geç başlangıçlı olgular, pankreas tutulumu daha az, akciğer bulguları değişken
En Sık Görülen Mutasyon:
- ΔF508 (F508del) mutasyonu → Tip II sınıfındadır ve dünyada KF olgularının %70-80’inde görülür.
Klinik Kullanım:
- Bu sınıflandırma, hastalığın şiddetini öngörme, tedavi planlama (örneğin CFTR modülatör ilaçların seçimi) ve genetik danışmanlık açısından çok önemlidir.