Psödomembranöz kolit, genellikle Clostridioides (Clostridium) difficile enfeksiyonuna bağlı olarak gelişen, kalın bağırsakta iltihap ve yalancı membran (psödomembran) oluşumu ile karakterize ciddi bir durumdur. En sık antibiyotik kullanımı sonrasında ortaya çıkar.
Tanı Yöntemleri
Tanı, klinik bulgularla birlikte laboratuvar ve görüntüleme bulgularına dayanır. Kesin tanı, C. difficile’nin toksin üretiminin gösterilmesiyle konur.
1. Toksin A ve/veya B’nin gösterilmesi
- EIA (Enzyme Immunoassay / Enzim İmmünoassay) ile yapılır.
- Toksin A ve B’nin varlığı test edilir.
- Avantaj: Hızlı sonuç verir.
- Dezavantaj: Duyarlılığı düşüktür; yalancı negatif olabilir.
2. Hücre kültüründe sitopatik etki
- C. difficile toksinlerinin hücre kültürlerinde hücrelerde oluşturduğu sitopatik (hücre hasarı) etkiler gözlemlenir.
- Altın standart yöntemlerden biridir, ancak:
- Uygulaması zaman alır (1-3 gün),
- Özel laboratuvar altyapısı gerektirir.
Diğer Tanı Yöntemleri
- NAAT (Nükleik Asit Amplifikasyon Testleri, örn. PCR):
- Toksin genlerinin (örneğin tcdA, tcdB) varlığını araştırır.
- Çok duyarlı, ancak yalnızca toksin varlığını değil, taşıyıcılığı da gösterebilir (semptom yoksa tanı koydurucu değildir).
- GDH testi:
- C. difficile varlığını araştırır ama toksin üretimini göstermez.
- Genellikle EIA ile birlikte iki aşamalı algoritmalarda kullanılır.
Klinik Tanı Önerisi (Genellikle şu sırayla):
- GDH testi + EIA → Eğer ikisi de pozitif → tanı konur.
- Şüpheli durumlarda → NAAT veya hücre kültürüyle doğrulama yapılabilir.
Özet
| Yöntem | Ne Gösterir? | Avantaj | Dezavantaj |
| EIA (Toksin A/B) | Toksin varlığı | Hızlı, kolay | Düşük duyarlılık |
| Hücre kültürü | Sitopatik etki (toksin) | Altın standart | Yavaş, zahmetli |
| PCR / NAAT | Toksin genleri | Yüksek duyarlılık | Taşıyıcıyı da pozitif yapar |
| GDH testi | C. difficile antijeni | Hassas, tarama için iyi | Toksin üretimini göstermez |