Fosbretabulin (aynı zamanda kombretastatin A-4 fosfat veya CA4P olarak da bilinir ), mikrotübülleri dengesizleştiren deneysel bir ilaçtır, bir tür vasküler hedefleme ajanıdır , kanser tümörlerinin vaskülatürüne (kan damarları) zarar vererek merkezi nekroza neden olmak üzere tasarlanmış bir ilaçtır. Kombretastatinin bir türevidir . Fosbretabulin disodyum ve fosbretabulin trometamin tuzları olarak formüle edilmiştir.
Fosbretabulin bir ön ilaçtır . Canlı organizmada aktif metaboliti olan kombretastatin A-4’e defosforile edilir .
Temmuz 2007’de, ilaç şirketi OXiGENE, anaplastik tiroid kanserinin tedavisi için karboplatin ile kombinasyon halinde fosbretabulin’in 180 hastada uygulanan bir faz III klinik denemesini başlattı . Şu anda bu kanser türü için FDA tarafından tamamen onaylanmış bir tedavi bulunmamaktadır. 2017’ye kadar, daha fazlası devam ederken birden fazla klinik denemeyi (örneğin katı tümörler için , küçük hücreli olmayan akciğer kanseri için) tamamlamıştı.
———–
Fosbretabulin
• Sınıf: Vasküler bozulma ajanı (vascular disrupting agent – VDA)
• Kimyasal yapı: Combretastatin A-4’ün fosfat türevidir (suda çözünürlüğü artırılmıştır).
• Kaynak: Güney Afrika’ya özgü Combretum caffrum bitkisinden elde edilen doğal bir bileşiğin türevidir.
⸻
Etki Mekanizması: Mikrotübülleri hedef alır, özellikle tümör endotel hücrelerinde mitozu engelleyerek hızlı damar tıkanmalarına neden olur. Tümörün kan akışı durur, bu da hipoksi ve nekroza yol açar. Özellikle solid tümörlerde damarları hedef alır, ancak tümör çevresindeki normal dokulara daha az zarar verir.
⸻
Klinik Kullanım ve Araştırmalar:
• Kullanımda mı? Henüz birçok ülkede onaylanmamıştır, faz I–III klinik çalışmalar devam etmektedir.
• Denendiği kanser türleri:
• Anaplastik tiroid kanseri (ATC) ***************
• Yumurtalık kanseri
• Kolorektal kanser
• Küçük hücreli dışı akciğer kanseri (NSCLC)
• Glioblastoma
⸻
Yan Etkiler:
• Hipotansiyon
• Kardiyak yan etkiler (QT uzaması, taşikardi)
• Lökopeni
• Karaciğer enzim yükselmeleri
Fosbretabulin sıklıkla kombinasyon tedavilerinde (örneğin kemoterapiyle birlikte) test edilmektedir.
AIA (Anti-Vascular/Anti-Angiogenic) stratejileri arasında “damarı öldür” yaklaşımıyla öne çıkar; bu yönüyle bevacizumab (Avastin) gibi anti-VEGF ajanlardan farklıdır.