1-Primer kapatma (onarım): Yaraların sütur, stapler veya tape ile akut olarak yaklaştırılmasıdır.
2-Gecikmiş primer kapatma yada tersiyer kapama: Birkaç gün sonra yaranın kapatılmasıdır.
3-Spontan (Sekonder) kapanma: Açık bırakılan yarakenarlarının yara kontraksiyonu ile biribirlerine doğru hareket etmesi sonucu yaranın kendiliğinden kapanmasıdır.
Gecikmiş primer kapatılan yaralardaki gerilim kuvveti primer kapatılan yaralar ile aynıdır.
——–
Yara İyileşmesinin Tipleri
Yara iyileşmesi en basit tanımı ile yaraya neden olan etmenlerin oluşturduğu hasarın organizma tarafından onarılması için verilen yanıttır. Yara iyileşmesi önce hasar bölgesine enflamatuvar hücrelerin infiltrasyonu, daha sonra proliferasyonu ve matriks depolanması ve sonra da skar oluşumu ile özetlenebilir. Yara iyileşmesi primer, sekonder ve tersiyer (gecikmiş primer) iyileşme olarak gruplandırılabilir.
1. Birincil (primer) yara iyileşmesi: Temiz bir insizyonda yara ağızları cerrahi dikişle birleştirildiğinde görülen iyileşme yara iyileşmesinin en az karmaşık örneğidir ve primer yara iyileşmesi olarak isimlendirilir. İnsizyon tipi yaralarda az sayıda epitel ve bağ doku hücresi yıkılır. İnsizyon alanı dardır ve hemen fibrin ve kan hücreleri içeren pıhtı ile dolar. Yüzeydeki pıhtının dehidrate olması ile meydana gelir. yarayı örten ve dış çevreden izole eden kabuk
2. İkincil (sekonder) yara iyileşmesi: Enflamatuvar ülserasyon, abse oluşumu, geniş doku defekti olan yüzey yaralanmalarında, yüksek miktarda hücre ve doku kaybının olduğu durumlarda iyileşme süreci daha karmaşıktır. Yaralanan organda parenkimal hücrelerdeki kayıplar rejenerasyon ile iyileşmiyorsa, sekonder iyileşme görülür. Oluşan doku defekti alanları erken dönemde aşırı granülasyon dokusu, geç dönemde ise skar dokusu ile doldurularak iyileşme oluşur. Normalde yara iyileşmesinde gerilme kuvvetini kolajen oluştururken, sekonder iyileşmede skar dokusunun gerilme kuvvetini epitelizasyon oluşturur. Sekonder iyileşmede süreç yavaş işler ve epitelizasyonun gelişmesi 4-8 haftayı bulabilir. İyileşme sürecindeki temel olaylar birincil yara iyileşmesinde gelişenle benzer olmakla beraber aradaki farklar yangı reaksiyonunun daha şiddetli, granülasyon dokusunun daha fazla miktarda oluşu ve yara kontraksiyonudur. Yara kontraksiyonu, fibroblastların myofibroblastlara dönüşmesiyle meydana gelir. Yara alanı küçülür. Gelişen skar dokusu başlangıçta pembedir. Damarsal yapıların azalması ile giderek solar.
3. Tersiyer (Gecikmiş Primer) yara iyileşmesi: Doku hasarının geniş olduğu ve ciddi bakteri kontaminasyonu olan yaralardır. Bu tip yaralarda yara alanı hemen kapatılmaz. Yara yatağındaki enflamatuvar sürece, bakteri konsantrasyonunu en aza indirmek için zaman tanınır. Daha sonra primer kapama uygulanarak, yara iyileşmesinin normal biyolojik süreçleri yaşanır.
