Wolman hastalığı, lizozomal asit lipaz (LAL) enzim aktivitesinin yüzde birden az olduğu durumlarda ortaya çıkıp, kusma, ishal, tartı alımın- da azalma, hepatosplenomegali ve yaşamın ilk aylarında başlayan karaciğer yetersizliği ile karakterizedir
Wolman hastalığı kolesterol ester ve trigliseridlerin hidrolizinden sorumlu lizozomal asit lipaz (LAL) enzim aktivitesindeki kayıp sonucunda ortaya çıkar. Kusma, ishal, azalmış tartı alımı, hepatomegali ile karakterize olup erken süt çocukluğu döneminde ölümle sonuçlanır. Hastalığın kesin tanısı LIPA geninin moleküler analizi ile konulur. LIPA genine ait nokta mutasyonlar, insersiyon ve delesyonlar gibi farklı mutasyonlar bildirilmiş olup, Wolman hastalığında çerçeve kayma mutasyonları nadiren görülmektedir.
Wolman hastalığı, lizozomal asit lipaz (LAL) enzim aktivitesinin yokluğudur. (%1in altında aktivite)
Lizozomal asit lipaz enzimi, kolesterol esterlerinin ve trigliseritlerin (hücre içine LDL reseptörü aracılı alınmasının ardından) lizozomda hidrolize ederek serbest kolesterol ve serbest yağ asidi oluşumunu sağlayan temel enzimdir.
10.kromozomda yer alan LIPA geni ile kodlanır. Günümüzde kırktan fazla mutasyon tanımlanmıştır, mutasyonlar LAL enzim aktivitesinde kayıpla/azalmayla sonuçlanır
Hastalık otozomal resesif kalıtılır.
Hastalığın prevelansı 40.000-300.000’de 1 olacak şekilde etnik kökene bağlı olarak değişkenlik gösterir. Oranın düşük olmasının bir diğer sebebi ise tanı konulamayan ya da yanlış tanı alan hastalardır.
Tedavisiz beklenen yaşam süresi 3-7 aydır, ölümcül seyreder
Karaciğer; barsaktan ekzojen kolesterolü alır. Lizozomal asit lipaz azlığı veya yokluğu durumunda, kolesterol esterleri ve trigliseritler metabolize edilemez, birikir; özellikle hepatositlerde ve mononükleer fagositer sistem hücrelerinde, lizozomlarda birikir.
Bozulmuş hidroliz, serbest kolesterol oluşumunu azaltır, böylece HMGCoA redüktazın negatif feedbacki azalır (ve dolayısıyla ekspresyonunu artırır). HMG-CoA, kolesterol, VLDL ve apolipoprotein B’nin biyosentezini destekler ve HDL, apolipoprotein A1 ve apolipoprotein A2 sentezi gerçekleşir.
Lizozomal asit lipaz eksikliği olan hastalarda hücresel LDL reseptör ekspresyon artışı olur ve plazma lipit profilinde anormallikler görülebilir.
Wolman hastalığı ve Kolesterol Ester Birikim Bozukluğu Hastalığı genetik ve enzim anormallikleri açısından benzer durumlardır, aynı kliniğin erken başlangıçlı ve geç başlangıçlı durumları olarak düşünülebilir.
Fenotipik görünüm lizozomal asit lipazın rezidü aktivitesine bağlıdır; Wolmanda lizozomal asit lipaz enzim aktivitesi %1in altındadır, Kolesterol Ester Birikim Bozukluğu Hastalığında lizozomal asit lipaz aktivitesi %1-12 arasındadır, daha geç yaşlarda ortaya çıkar
Dokuda biriken kolesterol esterleri ve trigliseritlerin miktarı yüksekse ve genç yaşta ortaya çıkmışsa hastalık daha ciddi seyreder.
Wolman’da doğumdan 2-4 ay sonra kolesterol ester ve trigliseritlerin visseral organlarda fazlaca birikimi sebebiyle hastalık kliniği ortaya çıkar. Özellikle karaciğer, dalak, lenf nodları, kemik iliği ve makrofajlarda olmak üzere lipit birikimi görülür. Hücre, doku ve organların temel işlevini etkiler
Makroskopik olarak turuncu-sarı karaciğer görülür.
Histopatolojik olarak hepatosit ve Kuppfer hücrelerinde kolesterol ester ve trigliserit birikiminin yol açtığı mikroveziküler yağlanma ve mikronodüler siroz görülür. Mikrovezküler yağlanma görülmesi diğer yağlı karaciğer hastalıkları ile ayırıcı tanıya girer. (Alkolik olmayan yağlı karaciğer hastalığı, Alkolik olmayan stetohepatit, kriptojenik yağlı karaciğer hastalığı)