Herediter Nonpolipozis Kolon Kanseri Sendomu (Lynch) otozomal dominant geçiş gösteren bir sendrom olup, sporadik kolon kanserlerine göre daha genç hasta grubunda ve daha proksimal yerleşimli olarak görülmektedir.

Herediter Nonpolipozis Kolon Kanseri Sendomu (Lynch) otozomal dominant geçiş gösteren bir sendrom olup, sporadik kolon kanserlerine göre daha genç hasta grubunda ve daha proksimal yerleşimli olarak görülmektedir.

Senkron ve metakron kolon kanseri görülme oranı %40 gibi yüksek bir oranda olmasına karşın, prognozu sporadik kolon kanserlerine göre daha iyidir. En başta endometrium olmak üzere ekstrakolonik kanserler ile de yakın bir ilişkisi vardır.

Tanıda aile hikayesi esas alınır.

Amsterdam kriterleri adı verilen özelliklere göre tanı kesinleştirilir:

Histolojik olarak kolon kanseri tanısı konmuş en az üç adet akrabanın olması

Bunların birbirini takip eden en az iki jenerasyonda olması

En az birinin 50 ve daha genç yaşta olması

Kolon kanseri olan akrabalardan en az birinin birinci derece akraba olması.

Genç yaşta birden fazla aile bireyinde farklı kanser türlerinin (özellikle kolorektal ve endometrial kanser) bulunması, genetik kanser sendromları açısından dikkat çekicidir.

Verilen senaryoda:

• Annenin sağ olduğu ve 45 yaşında endometriyum kanseri tanısı aldığı,
• Annenin tek kardeşi olan dayısının da sağ olduğu ve 46 yaşında kolon kanseri tanısı aldığı,
• Anne tarafından dedesinin ise 55 yaşında tanı aldığı metastatik üroepitelyal kanser nedeniyle öldüğü belirtilmiştir.

Bu tablo, özellikle Lynch sendromu (Herediter Non-Polipozis Kolorektal Kanser – HNPCC) ile oldukça uyumludur. Lynch sendromu, DNA onarım genlerindeki (MLH1, MSH2, MSH6, PMS2 ve EPCAM) kalıtsal mutasyonlardan kaynaklanan ve başlıca kolorektal kanser ve endometriyum kanseri olmak üzere çeşitli kanser riskini artıran otozomal dominant bir sendromdur.

• Kolorektal kanser: Genç yaşta ortaya çıkması tipiktir.
• Endometriyum kanseri: Lynch sendromunda kadınlarda kolorektal kanserden sonra en sık görülen ikinci kanserdir ve genellikle daha genç yaşlarda ortaya çıkar.
• Üroepitelyal kanser: Lynch sendromuyla ilişkili diğer kanser türlerinden biridir (ayrıca mide, ince bağırsak, over, safra yolu, pankreas, böbrek, beyin ve sebase bez tümörleri de görülebilir). Dedenin 55 yaşında metastatik üroepitelyal kanser tanısı alması da bu bağlantıyı destekler.

Diğer şıklara bakarsak:

• A) Kan sayımı tetkikinin normal sapması, genetik yatkınlığı dışlamaz. Tarama önerilmemesi yanlıştır.
• B) Li-Fraumeni sendromu, TP53 genindeki mutasyonlarla ilişkilidir ve sarkom, meme kanseri, beyin tümörleri, adrenokortikal karsinom gibi farklı kanser profilleriyle seyreder. Endometriyum ve kolon kanserleri ağırlıklı bir aile öyküsünde Lynch sendromu daha öncelikli düşünülmelidir.
• D) Endometriyum ve kolon kanserleri toplumda sık görülse de, bu kadar genç yaşlarda ve yakın akrabalarda bir arada görülmesi genetik bir sendromu düşündürmelidir. Herhangi bir araştırma gerekmemesi yanlıştır.
• E) Hastanın ailesinde bu kadar genç yaşta kolon kanseri ve diğer ilişkili kanserler varken, 50 yaşını beklemeden kolonoskopik tarama ve diğer uygun taramalar mutlaka önerilmelidir.

Bu nedenle, hastanın ve ailesinin Lynch sendromu açısından araştırılması en uygun yaklaşımdır.

Doğru cevap: C) Hasta ve ailesine Lynch sendromu açısından araştırmalar önerilmelidir.

————–

Bu soruda 40 yaşındaki bir kadının ailesinde genç yaşta endometrium ve kolorektal kanser öyküsü bulunduğu belirtiliyor. Özellikle:

• Annesi: 45 yaşında endometrium kanseri
• Annesinin kuzeni (dayısı): 46 yaşında kolorektal kanser
• Anne tarafından dede: 55 yaşında metastatik üroepitelyal kanser

Bu kanserlerin özellikle genç yaşta ortaya çıkması, endometrium ve kolorektal kanser birlikteliği ve birinci derece akrabalarda görülmesi, Lynch sendromunu (Herediter Non-Polipozis Kolorektal Kanser – HNPCC) düşündürmelidir.

Doğru Yaklaşım:

C şıkkı: “Hasta ve ailesine Lynch sendromu açısından araştırılmaları önerilmelidir.”

Bu şık, aile öyküsü ve hastanın yaşı göz önünde bulundurulduğunda en uygun ve kanıta dayalı yönetimdir. Lynch sendromu taşıyıcılarında kanser taramaları çok daha erken yaşta ve sık aralıklarla yapılır.

Diğer Şıkların Değerlendirmesi:

• A) Kan sayımı ile tarama yapılamaz. Bu yaklaşım yetersizdir.
• B) Li-Fraumeni sendromu TP53 mutasyonu ile ilişkilidir, ancak bu sendromda tipik kanserler sarkom, meme kanseri, adrenal kortikal tümörlerdir. Uyumlu değildir.
• D) Bu kanserler sık görülse de yaş ve aile öyküsü ayırıcıdır. Araştırma gereklidir.
• E) Lynch sendromu olan kişilerde kolonoskopi taraması genellikle 20’li yaşlarda başlatılır, 50 yaş beklenmez.

Klinik Not:

Lynch sendromunda en sık görülen kanserler:

• Kolorektal
• Endometrium
• Over, mide, ince barsak, hepatobilier sistem, üriner sistem

Sonuç: Bu hastada Lynch sendromu açısından genetik değerlendirme ve ilgili aile bireylerinin de tarama kapsamına alınması gerekir.