ETA için keşfedilen en eski antagonistler BQ123 ve ET B için BQ788’di .
ETA seçici bir antagonist olan ambrisentan , 2007 yılında pulmoner arteriyel hipertansiyonun tedavisi için onaylandı , ardından daha seçici bir ETA antagonisti olan sitaksentan geldi ve daha sonra karaciğerdeki potansiyel ölümcül etkileri nedeniyle geri çekildi.
Bosentan , 2013 yılında onaylanan masitentanın öncüsüdür.
Endothelin 1; Pulmoner hipertansiyon tedavisinde endotelin-1 reseptör antagonistleri ( Bosentan ) kullanılmaktadır . Bu antagonistlerin kullanımı pulmoner arter daralmasını önleyerek pulmoner hipertansiyonu inhibe etmektedir. 2020 yılı itibarıyla endotelin-1’in obezite mekanizmalarında lipit metabolizmasını ve insülin direncini etkilemedeki rolü klinik araştırma aşamasındaydı .
Endothelin-2; Ovarian follicle rupture, Cardiovascular system ve Breast tumour cell invasion ile ilişkilidir
Endothelin-3; EDNRB Hirschsprung disease (HSCR) ve Waardenburg syndrome (WS) ile ilişkilidir. Endotelin-3’ü kodlayan EDN3 genindeki mutasyonlar , nadir görülen kalıtsal hastalıklar konjenital megakolon , Undine sendromuna neden olabilir .
Endotelinin etkisi, endotelin reseptör antagonistleri adı verilen maddelerin yardımıyla , en basit durumda endotelin reseptörlerinin bloke edilmesiyle engellenebilir. Bu antagonistler (örn. ambrisentan , atrasentan , bosentan , klazosentan , masitentan , sitaksentan ve tezosentan ) günümüzde özellikle pulmoner arteriyel hipertansiyonun tedavisinde yetim ilaçlar olarak kullanılmaktadır . Endotelin reseptör antagonistleri ayrıca sistemik sklerozla ilişkili dijital ülserlerin tedavisi için de onaylanmıştır . Klinik çalışmalar ayrıca subaraknoid kanamada serebral vazospazmın tedavisinde etkili olduğuna dair kanıtlar sağlar, ancak genel terapötik faydası belirsizdir.
Endotelin reseptör antagonistlerinin kronik böbrek yetmezliği , arteriyel hipertansiyon , kalp yetmezliği ve çeşitli kanser türleri gibi diğer uygulama alanları için olası kullanımı, tatmin edici sonuçlar olmaksızın klinik çalışmalarda incelenmiştir.
Şubat 2023’te, aynı zamanda tip 1 anjiyotensin II reseptörünü de bloke eden çift etkili reseptör antagonisti (DARA) sparsentan ABD’de onaylandı .
———————
Bosentan, aşağıdaki endojen maddelerden hangisinin reseptörlerini bloke ederek pulmoner hipertansiyon
tedavisinde kullanılır?
A) Endotelin*****
B) Bradikinin
C) Lökotrien
D) Anjiotensin II
E) Histamin
Endotelin; Endotel kaynaklı peptit yapılı bir maddedir. Yalnızca damar endotelinde değil aynı zamanda solunum sisteminde, böbrek ve barsaklarda da üretilir. Proendotelinden endotelin dönüştürücü enzim tarafından sentezlenir. Fosforamidon adlı madde bu enzimi inhibe ederek endotelin sentezini baskılar. Damarlarda ve damar dışı düz kaslarda kontraksiyon oluşturur.
Endotelin Reseptör Antagonistleri
Bosentan ETA ve ETB reseptörlerinin bloke ederek pulmoner hipertansiyon tedavisinde kullanılır.
Tezosentan adlı ilaç bosentan gibi ETA ve ETB reseptörlerini bloke eder
Sitaksentan ve amprisentan yalnızca ETA reseptör antagonistleridir.
———————–
Endotelin reseptör antagonisti ( ERA ), endotelin reseptörlerini bloke eden bir ilaçtır .
Üç ana ERA türü vardır:
1-Hem endotelin A (ET A ) hem de B reseptörlerini (ET B ) etkileyen Çift ET Reseptör Antagonistleri aprositentan , bosentan , masitentan , tezosentan
2-Endotelin A reseptörlerini etkileyen Seçici ETA Reseptör Antagonistleri sitaxentan , ambrisentan, atrasentan , BQ-123 , sparsentan , zibotentan , avosentan , edonentan , klazosentan
3-Endotelin B reseptörlerini etkileyen seçici ET B reseptör antagonistleri BQ-788 ve A192621 araştırmada kullanılıyor ancak henüz klinik deneme aşamasına ulaşmadı
Macitentan , ambrisentan ve bosentan esas olarak pulmoner arteriyel hipertansiyonun tedavisinde kullanılırken , atrasentan deneysel bir kanser karşıtı ilaçtır.