Trendelenburg belirtisi, gluteus medius ve gluteus minimus gibi kalçanın abdüktör kasları zayıf veya felçli olan kişilerde görülür . Adını Alman cerrah Friedrich Trendelenburg’dan almıştır . Alt ekstremitelerdeki damar yetmezliğini tespit eden bir test olan Trendelenburg testi sıklıkla yanlış olarak anılır .
Tek ayak üzerinde dururken (‘duruş bacağı’) pelvis, duruş bacağının (‘sallanan bacak’) karşı tarafında ciddi şekilde düşerse Trendelenburg işaretinin pozitif olduğu söylenir. Duruş bacağının yan tarafında kas zayıflığı mevcut. Hasta bu zayıflığı telafi ederse (gövdesini/göğüs bölgesini etkilenen tarafa eğerek), o zaman duruş bacağının karşı tarafındaki pelvis düşürmek yerine kaldırılacaktır. Dolayısıyla, aynı durumda, hastanın yukarıdaki gibi aktif olarak telafi edip etmediğine bağlı olarak kalçası düşebilir veya kaldırılabilir. Kompanzasyon, ağırlık merkezini etkilenen tarafa kaydırır ve aynı zamanda kalça addüktör kasları ile femur arasındaki açıyı da azaltır; bunların her ikisi de, ilgili duruşu korumak için kalça addüktör kasları tarafından uygulanması gereken kuvvetleri azaltır.
Gluteus medius, yürüyüş döngüsünün duruş aşamasında her iki kalçayı aynı seviyede tutmak için çok önemlidir. Ayrıca tek bacak duruşu yürüyüş döngüsünün yaklaşık %60’ını oluşturur. Ayrıca yürüyüş döngüsünün duruş aşamasında kalça eklemine vücut ağırlığının yaklaşık üç katı aktarılır.
Kalça kaçıranların eylemi, bu vücut ağırlığının üçte ikisini oluşturuyor. Bir kas disfonksiyonu (gluteus medius veya minimusta zayıflık) olduğunda veya kişi ağrı yaşadığında Trendelenburg belirtisi ortaya çıkabilir.
Trendelenburg işareti, superior gluteal sinirin hasar görmesi sonucu oluşabilen glutei medius ve minimus kaslarının felç olduğu klinik tablonun adıdır . Kalça ekleminin konjenital çıkıklarının yanı sıra koksa vara , kalça eklemi artrozu , Duchenne kas distrofisi veya Perthes hastalığı da pozitif Trendelenburg belirtisinin nedeni olabilir.
Hasta tek ayak üzerinde dururken pelvisini dengede tutamaz ve destekleyici bacağın kasları etkilenirse Trendelenburg belirtisi pozitif kabul edilir. Yürürken Trendelenburg belirtisi, serbest bacağın kalça ve dizden bükülmesi sırasında pelvisin sağlıklı tarafa doğru eğilmesiyle tanınabilir . İzlenim, sanki hasta “paytak yürüyormuş” gibi.
Güçlendirme ve koordinasyon egzersizlerinin yanı sıra kalçayı stabilize eden kasların (gluteal kaslar ve tensör fasya lataları ) gerilmesi Trendelenburg belirtisini ortadan kaldırabilir.
Yine Friedrich Trendelenburg tarafından geliştirilen Trendelenburg testi , fleboloji alanında yapılan bir testin adıdır ve alt bacakta perforan ve Safen venler bölgesindeki kapak yetersizliklerini tespit etmek için kullanılır.
Travmatik kalça çıkığı nedeniyle ameliyat edilen 72 yaşında kadın hastanın rehabilitasyon süreci boyunca kalça ekleminde iç rotasyon yaparken zorlandığı görülüyor. Bu hastada aşağıdaki kaslardan hangisinin öncelikli olarak etkilendiğini düşünürsünüz?
A) M. sartorius
B) M. quadriceps femoris
C) M. gluteus medius **********
D) M. quadratus femoris
E) M. obturator internus
Özellikle n. gluteus superior tarafından innerve edilen tüm kalça kaslarının ortak hareketi kalçaya iç rotasyondur.
N. gluteus superior’un innerve ettiği ve kalçaya iç rotasyon yaptıran kaslarımız:
m. gluteus medius
m. gluteus minimus
m. tensor fascia lata
m. glueus medius ayrıca kalçaya abduksiyon yaptırır ve bu abduksiyon yürürken pelvisin lateral stabilizasyonunda önemlidir.
Peki stabilize edemezse; N. gluteus superior felcinde, yürüme esnasında pelvisi stabilize eden m. gluteus medius ve m. gluteus minimus fonksiyon göremez ve Trendelenburg belirtisi görülür.
Bu sinirin felç olduğunda sağlam alt ekstremite yerden kaldırıldığında pelvis o tarafa doğru aşağı kayar!