Beyin omurilik sıvısı yoluyla en sık metastaz yapan, infratentoriyal bölge yerleşimli olup 4. ventrikülü doldurarak obstrüktif hidrosefaliye yol açan tümör aşağıdakilerden hangisidir?
A) Medulloblastom ****
B) Oligodendrogliom
C) Pilositik astrositom
D) Koroid pleksus papillomu
E) Hemanjiyoblastom
MEDULLABLASTOMA
Çocukluk çağı malign beyin tümörleri arasında en sık görülenidir ve sıklıkla sadece serebellar vermiste yerleşirler.
BOS yoluyla omurilik kanalında ve kafa içinde metastaz yapabilir. Hastalığın belirtileri en sık hidrosefali ile başlar. Nöroradyolojik olarak yoğun ve homojen kontrast tutulumu gösteren solid kitle şeklinde görülür.
Tedavide genellikle cerrahinin ardından radyoterapi uygulanır. Oldukça radyosensitiftirler.
Medulloblastomalar genellikle dördüncü ventrikül civarında, beyin sapı ile beyincik arasında bulunur. Benzer görünüm ve özelliklere sahip tümörler beynin diğer bölgelerinden kaynaklanır ancak medulloblastoma ile aynı değildir.
Medulloblastomaların gelişiminin en erken aşamasında olgunlaşmamış veya embriyonal hücrelerden kaynaklandığı düşünülse de, köken hücresi medulloblastoma alt grubuna bağlıdır. WNT tümörleri beyin sapının alt rombik dudağından kaynaklanırken, SHH tümörleri dış granüler tabakadan kaynaklanır.
Şu anda medulloblastomaların, normal hücre tiplerine bölünmesi ve farklılaşması engellenen serebellar kök hücrelerden kaynaklandığı düşünülmektedir. Bu, biyopside görülen histolojik varyantları açıklamaktadır. Hem perivasküler psödorozet hem de Homer Wright psödorozet oluşumları medulloblastomaların oldukça karakteristik özelliğidir ve vakaların yarısında görülür.
Merkezi lümen etrafında tümör hücrelerinin bulunduğu klasik rozet görülebilmektedir.
Geçmişte medulloblastom histoloji kullanılarak sınıflandırılıyordu ancak son zamanlarda yapılan entegre genomik çalışmalar medulloblastomun WNT/β-katenin, Sonic Hedgehog, Grup 3 ve Grup 4 olarak adlandırılan dört ayrı moleküler ve klinik varyanttan oluştuğunu ortaya çıkardı.
Bunlardan alt gruplarda, WNT hastaları mükemmel bir prognoza sahipken, grup 3 hastaları kötü bir prognoza sahiptir. Ayrıca, alt gruba özgü bir alternatif birleştirme, farklı alt grupların varlığını daha da doğrular ve alt gruplar arasındaki transkripsiyonel heterojenliği vurgular.
Sonic Hedgehog yolunun amplifikasyonu en iyi karakterize edilen alt gruptur; insan tümörlerinin %25’i Patched, Sufu (Fused Homolog Supressor), Smoothened veya bu yoldaki diğer genlerde mutasyonlara sahiptir.
Medulloblastomalar Turcot sendromunun yanı sıra Gorlin sendromunda da görülmektedir . Medulloblastomlu bireylerde CTNNB1 , PTCH1 , MLL2 , SMARCA4 , DDX3X , CTDNEP1 , KDM6A ve TBR1 genlerinde tekrarlayan mutasyonlar tanımlandı.
Bazı medulloblastomalarda bozulan ek yollar arasında MYC , Notch , BMP ve TGF-β sinyal yolları bulunur.
Medulloblastoma, embriyonik pluripotent hücrelerden türetilen, farklılaşmamış bir embriyonal tümördür. Doku açısından medulloblastomalar hücre yoğun küçük, yuvarlak ve mavi hücreli tümörlerdir. Tümör hücreleri yuvarlak ila oval çekirdeklere sahiptir ve rozet oluşumları halinde düzenlenebilir.
İmmünohistokimyasal olarak nöronal belirteçlerin ( sinaptofizin , nörofilament , NeuN) ekspresyonu tipiktir ancak GFAP gibi glial proteinler de küçük alanlarda eksprese edilebilir. Ayırt edilmesi gereken varyantlar desmoplastik medulloblastom, anaplastik medulloblastom ve yaygın nodülariteye sahip medulloblastom, desmoplastik nodüler medulloblastom, medullomiyoblastomdur .
Medulloblastomada p53 mutasyonunun ilk tespiti 1990’ların başında meydana geldi.
Günümüzde medulloblastomlar genetik profillerine göre aşağıdaki dört alt gruba ayrılmaktadır:
1-WNT : çoğunlukla çocuklar, nadiren yetişkinler: monozomi kromozomu 6, CTNNB1 mutasyonları , çoğunlukla klasik medulloblastomlar, nadiren büyük hücreli/anaplastik medulloblastomlar. Bu grup en iyi prognoza sahiptir.
2-SHH ( Sonik kirpi ): küçük çocuklar (çoğunlukla desmoplastik/nodüler) ve yetişkinler (klasik veya büyük hücreli/anaplastik): PTCH/SMO/SUFU mutasyonları, GLI2 amplifikasyonları .
3-Grup 3 : çoğunlukla çocuklar, klasik medulloblastomalar, sıklıkla metastatik, MYC amplifikasyonu, 5q ve 10q’da kromozomal kayıplar. Bu grup en kötü prognoza sahiptir.
4-Grup 4 : çoğunlukla çocuklar, daha sıklıkla erkek, sıklıkla izokromozom 17q. 8 ve X’te kromozom kayıpları.
—————
Medülloblastom küçük yuvarlak mavi hücreli tümör grubundan, oldukça agresiv bir tümördür.
Çocuklarda sıktır ve en sık serebellar vermisten gelişirler. En sık genetik değişiklik 17p kaybıdır.
Tedavisiz yaşam süresi çok kısadır ancak radyosensitiftir.
—————————
4 yaşında baş ağrısı, bulantı ve kusma şikayetleri olan hastanın tetkiklerinde intrakraniyal kitle saptanıyor ve eksize ediliyor. Kitlenin histopatolojik incelemesinde küçük dar sitoplazmalı, hiperkromatik çekirdekli hücrelerin uniform infiltrasyonu ve bol atipik mitoz görülüyor. Yapılan immünohistokimyasal incelemede hücrelerde sinaptofizin ile pozitif, GFAP ve Olig2 ile negatif reaksiyon görülüyor.
Bu olguda en olası tümörün en sık köken aldığı lokalizasyon aşağıdakilerden hangisidir?
A) Serebellar vermis*********
B) Serebral hemisferler
C) 3. ventrikül
D) Spinal kord
E) Pineal bez